استفاده از وسايل پيشگيري از بارداري
سلام علیکم
چنانچه مستحضرید با توجه به اينكه حاملگي هاي ناخواسته و پرخطر از نظر پزشکی منجر به افزایش مرگ و میر مادر و نوزاد و بروز عوارض متعددی از جمله ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی و ... مي شوند، استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در زوجيني که در حال حاضر خواهان تولد فرزند نیستند، ضرورت می یابد.
لذا از معظم له استدعا دارد با بيان حکم شرعی سؤالات زیر ما را مساعدت فرماييد.
1. استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در افرادی که در حال حاضر خواهان تولد فرزند نیستند.
2. توافق زوجین در استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری.
3. استفاده از روش منقطع (عزل) در پیشگیری از حاملگی.
4. استفاده از كاندوم (پوشش پلاستيكي مردانه).
5. استفاده از قرص هاي پيشگيري از بارداري، لازم به ذكر است كه اين قرص ها با جلوگيري از تخمك گذاري، تاثير بر مخاط رحم و ترشحات زنانه از لقاح اسپرم و تخمك ممانعت به عمل مي اورند.
6. یکی از راههای جلوگیری از انعقاد نطفه استفاده از آي يو دي است. آی یو دی وسيله كوچكي است که توسط ماما یا متخصص زنان آموزش دیده در داخل رحم گذاشته مي شود و از طريق ايجاد التهاب استریل در مخاط رحم، اختلال در حركات لوله هاي رحمي و جلوگيري از انتقال اسپرم و رسيدن آن به تخمك بطور موقت از بارداري ناخواسته جلوگيري مي نمايد (مدت اثر آی یو دی حداکثر ده سال است که در حال حاضر در کشور ما با توجه به استفاده از این روش برای فاصله گذاری بین بارداری ها، استفاده کنندگان از این روش آن را پس از حدود پنج سال و بطور عمده برای بارداری بعدی خارج می نمایند). درحال حاضر قریب یک میلیون نفر از خانمها در کشورمان از این روش استفاده مینمایند و این روش را به دلایل مختلف، از جمله قادر نبودن به استفاده از سایر روشهاي پيشگيري از بارداري انتخاب نموده اند.
7. آمپول های جلوگیری از بارداری که با جلوگیری از تخمک گذاری و جلوگیری از انعقاد نطفه عمل می کنند (تقریباً مشابه با قرصهای جلوگیری از بارداری) چیست؟ هم اکنون دو نوع آمپول پیشگیری از بارداری با مدت اثر یک ماهه و سه ماهه در کشور وجود دارند.
در ضمن چون استفاه از این روش در برخی خانمها منجر به بروز لکه بینی یا طول کشیدن قاعدگی میشود آیا در مورد مسائل شرعیه باید همان حکم استحاضه رعایت شود؟
8. کپسول های کاشتنی جلوگیری از بارداری که با جلوگیری از تخمک گذاری و جلوگیری از انعقاد نطفه عمل می کنند (تقریباً مشابه با قرصهای جلوگیری از بارداری) چیست؟ هم اکنون یک نوع روش کاشتنی پیشگیری از بارداری با حداکثر مدت اثر پنج سال در کشور وجود دارد. استفاده کنندگان از این روش نیز بلافاصله پس از نمودن کپسول ها، توان باروری خود را باز خواهند یافت. این کپسولها در زیر پوست بازوی خانمها استفاده کننده قرار داده می شوند.
در ضمن چون استفاه از این روش در برخی خانمها منجر به بروز لکه بینی یا طول کشیدن قاعدگی میشود آیا در مورد مسائل شرعیه باید همان حکم استحاضه رعایت شود؟
9. حکم استفاده از روش های پیشگیری فوری از بارداری چیست؟ شایان ذکر است که چنانچه پس از عمل نزدیکی زوجین تصمیم به جلوگیری از بارداری داشته باشند (در مواردی مثل پارگی کاندوم که نطفه بدون خواست مرد به داخل مهبل ریخته شود)، در کتب علمی استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری در سه روز اول پس از نزدیکی توصیه میشود. نحوه اثر این داروها عبارتست از:
الف: چنانچه مصرف دارو قبل از تخمک گذاری باشد مانع از آزاد شدن تخمک می شود.
ب: چنانچه مصرف دارو بعد از تخمک گذاری باشد به 2 طریق از حاملگی جلوگیری می نماید:
1 تأثیر بر حرکات لوله های رحمی و جلوگیری از تماس اسپرم (سلول جنسی مردانه) و تخمک
2 جلوگیری از لانه گزینی تخم لقاح یافته در رحم.
10. يكي از روش هاي پيشگيري از بارداري در زوجيني كه ديگر نمي خواهند بچه دار شوند بستن لوله های رحمی است كه منجر به قطع دائم حاملگی می شود و ایجاد زمینه برای امکان آبستنی مجدد مستلزم عمل جراحی میکروسکوپی و دقیقی است که در مراکز مجهز داخل کشور صورت می پذيرد (و سازمان های بیمه گر نیز مسئولیت پرداخت هزینه های آن را بر عهده دارند) و يا با تكنولو‍ژي هاي جديد باروري (IVF) انجام شود. با استفاده از این روش ها احتمال بازگشت توانایی باروری در زن به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. با در نظر گرفتن موارد فوق بستن لوله های رحمی در شرايط زير چگونه است؟
*بانوان سالم كه تعداد فرزندان مطلوب خانواده را به دنيا آورده اند و در معرض خطر بارداری های ناخواسته و تهدیدهای مربوط به آن مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار دارند.
* زناني که حاملگی برای آنان خطر جانی دارد و امکان بهبود وضع جسمی و روانی آنان از نظر مساعد شدن برای حاملگی در آینده هم وجود ندارد و با باردار شدن در معرض بارداری های پرخطر مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار می گیرند و به عبارت دیگر ضرورتهای پزشکی ایجاب می کند که حامله نشوند.
* بانوانی که زمینه مساعد برای بدنیا آوردن فرزندان ناقص الخلقه و یا بیماریهای ارثی جسمی و روانی را دارند (بویژه مواردی ثابت شده در زایمانهای پیشین).
11. یکی از راههای مورد استفاده در جامعه درحال حاضر عمل جراحی وازکتومی است. (بستن لوله های مجرای ناقل اسپرم در مردان در اين حالت مايع مني فاقد اسپرم بوده و لقاح صورت نخواهد گرفت) و با بررسی انجام شده، ميزان موفقيت عمل برگشت بين 60% تا 80% و ظهور اسپرم در مايع مني پس از عمل تا بيش از 95% گزارش گرديده است (شایان ذکر است که این عمل نیز در مراکز داخل کشور انجام می شوند و سازمان های بیمه گر موظف به پرداخت هزینه های آن هستند). با انجام عمل برگشت و نیز سایر تکنولوژی های موجود، درصورت درخواست مجدد میزان باروری اینگونه افراد نیز بسیار زیاد است. با توجه به شرایط فوق حکم انجام این عمل در گروه های زیر چیست؟
*مردان با همسران سالمی که تعداد فرزندان مطلوب خانواده را به دنيا آورده اند و همسران آنها در معرض خطر بارداری های ناخواسته و تهدیدهای مربوط به آن مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار دارند.
* مردانی که حاملگی برای همسران آنان خطر جانی دارد و امکان بهبود وضع جسمی و روانی این خانم ها از نظر مساعد شدن برای حاملگی در آینده هم وجود ندارد و با باردار شدن در معرض بارداری های پرخطر مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار می گیرند و به عبارت دیگر ضرورتهای پزشکی ایجاب می کند که همسران این مردان حامله نشوند.
* مردانی که همسران آنها زمینه مساعد برای بدنیا آوردن فرزندان ناقص الخلقه و یا بیماریهای ارثی جسمی و روانی را دارند (بویژه مواردی ثابت شده در زایمانهای پیشین).
12. سقط جنين در دو حالت قبل و بعد از ولوج روح در مواردي كه:
* خطر جانی برای مادر درصورت ادامه حاملگی
*وجود نقائص مادرزادی جسمی و عقلی و روانی بطور سرشتی یا اکتسابی در مورد جنین (مثل انواع بیماریهای ارثی و یا ناشی از تأثیر مواد، داروها و اشعه ایکس و ...)
چنانچه مستحضرید با توجه به اينكه حاملگي هاي ناخواسته و پرخطر از نظر پزشکی منجر به افزایش مرگ و میر مادر و نوزاد و بروز عوارض متعددی از جمله ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی و ... مي شوند، استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در زوجيني که در حال حاضر خواهان تولد فرزند نیستند، ضرورت می یابد.
لذا از معظم له استدعا دارد با بيان حکم شرعی سؤالات زیر ما را مساعدت فرماييد.
1. استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در افرادی که در حال حاضر خواهان تولد فرزند نیستند.
2. توافق زوجین در استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری.
3. استفاده از روش منقطع (عزل) در پیشگیری از حاملگی.
4. استفاده از كاندوم (پوشش پلاستيكي مردانه).
5. استفاده از قرص هاي پيشگيري از بارداري، لازم به ذكر است كه اين قرص ها با جلوگيري از تخمك گذاري، تاثير بر مخاط رحم و ترشحات زنانه از لقاح اسپرم و تخمك ممانعت به عمل مي اورند.
6. یکی از راههای جلوگیری از انعقاد نطفه استفاده از آي يو دي است. آی یو دی وسيله كوچكي است که توسط ماما یا متخصص زنان آموزش دیده در داخل رحم گذاشته مي شود و از طريق ايجاد التهاب استریل در مخاط رحم، اختلال در حركات لوله هاي رحمي و جلوگيري از انتقال اسپرم و رسيدن آن به تخمك بطور موقت از بارداري ناخواسته جلوگيري مي نمايد (مدت اثر آی یو دی حداکثر ده سال است که در حال حاضر در کشور ما با توجه به استفاده از این روش برای فاصله گذاری بین بارداری ها، استفاده کنندگان از این روش آن را پس از حدود پنج سال و بطور عمده برای بارداری بعدی خارج می نمایند). درحال حاضر قریب یک میلیون نفر از خانمها در کشورمان از این روش استفاده مینمایند و این روش را به دلایل مختلف، از جمله قادر نبودن به استفاده از سایر روشهاي پيشگيري از بارداري انتخاب نموده اند.
7. آمپول های جلوگیری از بارداری که با جلوگیری از تخمک گذاری و جلوگیری از انعقاد نطفه عمل می کنند (تقریباً مشابه با قرصهای جلوگیری از بارداری) چیست؟ هم اکنون دو نوع آمپول پیشگیری از بارداری با مدت اثر یک ماهه و سه ماهه در کشور وجود دارند.
در ضمن چون استفاه از این روش در برخی خانمها منجر به بروز لکه بینی یا طول کشیدن قاعدگی میشود آیا در مورد مسائل شرعیه باید همان حکم استحاضه رعایت شود؟
8. کپسول های کاشتنی جلوگیری از بارداری که با جلوگیری از تخمک گذاری و جلوگیری از انعقاد نطفه عمل می کنند (تقریباً مشابه با قرصهای جلوگیری از بارداری) چیست؟ هم اکنون یک نوع روش کاشتنی پیشگیری از بارداری با حداکثر مدت اثر پنج سال در کشور وجود دارد. استفاده کنندگان از این روش نیز بلافاصله پس از نمودن کپسول ها، توان باروری خود را باز خواهند یافت. این کپسولها در زیر پوست بازوی خانمها استفاده کننده قرار داده می شوند.
در ضمن چون استفاه از این روش در برخی خانمها منجر به بروز لکه بینی یا طول کشیدن قاعدگی میشود آیا در مورد مسائل شرعیه باید همان حکم استحاضه رعایت شود؟
9. حکم استفاده از روش های پیشگیری فوری از بارداری چیست؟ شایان ذکر است که چنانچه پس از عمل نزدیکی زوجین تصمیم به جلوگیری از بارداری داشته باشند (در مواردی مثل پارگی کاندوم که نطفه بدون خواست مرد به داخل مهبل ریخته شود)، در کتب علمی استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری در سه روز اول پس از نزدیکی توصیه میشود. نحوه اثر این داروها عبارتست از:
الف: چنانچه مصرف دارو قبل از تخمک گذاری باشد مانع از آزاد شدن تخمک می شود.
ب: چنانچه مصرف دارو بعد از تخمک گذاری باشد به 2 طریق از حاملگی جلوگیری می نماید:
1 تأثیر بر حرکات لوله های رحمی و جلوگیری از تماس اسپرم (سلول جنسی مردانه) و تخمک
2 جلوگیری از لانه گزینی تخم لقاح یافته در رحم.
10. يكي از روش هاي پيشگيري از بارداري در زوجيني كه ديگر نمي خواهند بچه دار شوند بستن لوله های رحمی است كه منجر به قطع دائم حاملگی می شود و ایجاد زمینه برای امکان آبستنی مجدد مستلزم عمل جراحی میکروسکوپی و دقیقی است که در مراکز مجهز داخل کشور صورت می پذيرد (و سازمان های بیمه گر نیز مسئولیت پرداخت هزینه های آن را بر عهده دارند) و يا با تكنولو‍ژي هاي جديد باروري (IVF) انجام شود. با استفاده از این روش ها احتمال بازگشت توانایی باروری در زن به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. با در نظر گرفتن موارد فوق بستن لوله های رحمی در شرايط زير چگونه است؟
*بانوان سالم كه تعداد فرزندان مطلوب خانواده را به دنيا آورده اند و در معرض خطر بارداری های ناخواسته و تهدیدهای مربوط به آن مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار دارند.
* زناني که حاملگی برای آنان خطر جانی دارد و امکان بهبود وضع جسمی و روانی آنان از نظر مساعد شدن برای حاملگی در آینده هم وجود ندارد و با باردار شدن در معرض بارداری های پرخطر مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار می گیرند و به عبارت دیگر ضرورتهای پزشکی ایجاب می کند که حامله نشوند.
* بانوانی که زمینه مساعد برای بدنیا آوردن فرزندان ناقص الخلقه و یا بیماریهای ارثی جسمی و روانی را دارند (بویژه مواردی ثابت شده در زایمانهای پیشین).
11. یکی از راههای مورد استفاده در جامعه درحال حاضر عمل جراحی وازکتومی است. (بستن لوله های مجرای ناقل اسپرم در مردان در اين حالت مايع مني فاقد اسپرم بوده و لقاح صورت نخواهد گرفت) و با بررسی انجام شده، ميزان موفقيت عمل برگشت بين 60% تا 80% و ظهور اسپرم در مايع مني پس از عمل تا بيش از 95% گزارش گرديده است (شایان ذکر است که این عمل نیز در مراکز داخل کشور انجام می شوند و سازمان های بیمه گر موظف به پرداخت هزینه های آن هستند). با انجام عمل برگشت و نیز سایر تکنولوژی های موجود، درصورت درخواست مجدد میزان باروری اینگونه افراد نیز بسیار زیاد است. با توجه به شرایط فوق حکم انجام این عمل در گروه های زیر چیست؟
*مردان با همسران سالمی که تعداد فرزندان مطلوب خانواده را به دنيا آورده اند و همسران آنها در معرض خطر بارداری های ناخواسته و تهدیدهای مربوط به آن مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار دارند.
* مردانی که حاملگی برای همسران آنان خطر جانی دارد و امکان بهبود وضع جسمی و روانی این خانم ها از نظر مساعد شدن برای حاملگی در آینده هم وجود ندارد و با باردار شدن در معرض بارداری های پرخطر مانند ایجاد مشکلات روحی و روانی، ایجاد عسر و حرج در زندگی، احتمال خطر جانی برای مادر، افزایش تقاضا برای سقط های غیر شرعی و غیر قانونی قرار می گیرند و به عبارت دیگر ضرورتهای پزشکی ایجاب می کند که همسران این مردان حامله نشوند.
* مردانی که همسران آنها زمینه مساعد برای بدنیا آوردن فرزندان ناقص الخلقه و یا بیماریهای ارثی جسمی و روانی را دارند (بویژه مواردی ثابت شده در زایمانهای پیشین).
12. سقط جنين در دو حالت قبل و بعد از ولوج روح در مواردي كه:
* خطر جانی برای مادر درصورت ادامه حاملگی
*وجود نقائص مادرزادی جسمی و عقلی و روانی بطور سرشتی یا اکتسابی در مورد جنین (مثل انواع بیماریهای ارثی و یا ناشی از تأثیر مواد، داروها و اشعه ایکس و ...)
هوالعلیم
انعقاد نطفه چه در رحم و چه در محیط خارج به معنای لقاح بین اسپرم و اوول و قرار گرفتن در شرائط مساعد برای رشد و ترقّی به سوی ماهیّت انسانی است. و در این موقعیت است که از بین بردن آن شرعاً حرام می شود. و به هیچ وجه نمی توان آنرا سقط نمود مگر در صورت ضرر که متعاقباً ذکر خواهد شد.
بنابر این به صرف ورود اسپرم در اوول لقاح و انعقاد صورت نمی پذیرد،بلکه باید به نحوی در جدارۀ رحم و یا وضعیّت آزمایشگاهی قرار گیرد که عادتاً سقط و از بین بردن آن بعید شمرده شود.
حال در چنین فرضی اگر از ورود اسپرم به اوول و یا از قرار گرفتن آن در موقعیت رشد جلوگیری شود شرعاً اشکالی نخواهد داشت . چه بصورت آمپولو یا قرص و یا وسائل دیگر. بلی اگر استفاده از هر کدام از این وسائل موجب ضرر و مخلّ به سلامتی بدن گردد حرام است.
و بر این اساس پاسخ هر کدام از سؤالهای ذکر شده مشخص خواهد گردید.
1
پاسخ سؤالهای یک تا نه جواز استفاده از این وسائل می باشد، و حکم لکه بینی در فرض مذکور استحاضه است.
2
عمل بستن لوله چه در مرد و چه در زن از آنجا که موجب نقص عضو خواهد شد حرام می باشد.و احتمال ترمیم مجدّد پس از عمل ضعیف می باشد،حتی اگر احتمال نقص عضو از نصف هم کمتر باشد باز بستن لوله ها جایز نمی باشد. و برای جلوگیری به وسائل و راههای دیگر باید مراجعه نمود.در فرضهای مذکور تعداد فرزندان و عدم آنها دخالتی در جواز و عدم جواز ندارد. و نیز ضیق معیشت دلیلی بر جواز نیست .فقط در صورت خطر جانی برای مادر و یا بیماریهایی چون فلج و نظیر آن که دامنگیر آنان تا آخر عمر می گردد مجوّز بستن لوله ها خواهد شد.(این مسأله فقط برای زن است ولی بستن لوله های مرد تحت هیچ عنوانی جائز نخواهد بود.)
و نیز احتمال به وجود آمدن فرزندان ناقص دلیل بر جواز بستن لوله های زن نمی شود، بلی اگر از نظر پزشکی این مسأله قطعیت پیدا کرده باشد اشکالی ندارد.
3
سقط جنین فقط در صورت خطر برای مادر چه خطر جانی باشد و یا چنانچه گفته شد بیماری که دامان مادر را بطور پیوسته خواهد گرفت جائز می باشد و احتمال تولد نوزاد ناقص الخلقه مجوّز سقط نخواهد بود.
انعقاد نطفه چه در رحم و چه در محیط خارج به معنای لقاح بین اسپرم و اوول و قرار گرفتن در شرائط مساعد برای رشد و ترقّی به سوی ماهیّت انسانی است. و در این موقعیت است که از بین بردن آن شرعاً حرام می شود. و به هیچ وجه نمی توان آنرا سقط نمود مگر در صورت ضرر که متعاقباً ذکر خواهد شد.
بنابر این به صرف ورود اسپرم در اوول لقاح و انعقاد صورت نمی پذیرد،بلکه باید به نحوی در جدارۀ رحم و یا وضعیّت آزمایشگاهی قرار گیرد که عادتاً سقط و از بین بردن آن بعید شمرده شود.
حال در چنین فرضی اگر از ورود اسپرم به اوول و یا از قرار گرفتن آن در موقعیت رشد جلوگیری شود شرعاً اشکالی نخواهد داشت . چه بصورت آمپولو یا قرص و یا وسائل دیگر. بلی اگر استفاده از هر کدام از این وسائل موجب ضرر و مخلّ به سلامتی بدن گردد حرام است.
و بر این اساس پاسخ هر کدام از سؤالهای ذکر شده مشخص خواهد گردید.
1
پاسخ سؤالهای یک تا نه جواز استفاده از این وسائل می باشد، و حکم لکه بینی در فرض مذکور استحاضه است.
2
عمل بستن لوله چه در مرد و چه در زن از آنجا که موجب نقص عضو خواهد شد حرام می باشد.و احتمال ترمیم مجدّد پس از عمل ضعیف می باشد،حتی اگر احتمال نقص عضو از نصف هم کمتر باشد باز بستن لوله ها جایز نمی باشد. و برای جلوگیری به وسائل و راههای دیگر باید مراجعه نمود.در فرضهای مذکور تعداد فرزندان و عدم آنها دخالتی در جواز و عدم جواز ندارد. و نیز ضیق معیشت دلیلی بر جواز نیست .فقط در صورت خطر جانی برای مادر و یا بیماریهایی چون فلج و نظیر آن که دامنگیر آنان تا آخر عمر می گردد مجوّز بستن لوله ها خواهد شد.(این مسأله فقط برای زن است ولی بستن لوله های مرد تحت هیچ عنوانی جائز نخواهد بود.)
و نیز احتمال به وجود آمدن فرزندان ناقص دلیل بر جواز بستن لوله های زن نمی شود، بلی اگر از نظر پزشکی این مسأله قطعیت پیدا کرده باشد اشکالی ندارد.
3
سقط جنین فقط در صورت خطر برای مادر چه خطر جانی باشد و یا چنانچه گفته شد بیماری که دامان مادر را بطور پیوسته خواهد گرفت جائز می باشد و احتمال تولد نوزاد ناقص الخلقه مجوّز سقط نخواهد بود.