حکم سود معاملات شبهه ناک
بسم اللَه الرحمن الرحیم
با سلام خدمت جناب عالی از محضر حضرت عالی خواهشمند است به سؤالات اینجانب جواب دهید:
1 اینجانب چند سال پیش تحت عنوان مضاربه مقداری پول ( مثلا سه میلیون تومان ) به شخصی دادم و آن شخص ادعا می کرد که این پول را به شخص ثالثی می دهد و با آن کار می کند و ماهانه سود مشخصی (به ازای هر یک میلیون پنجاه هزار تومان ) به من پرداخت کند و البته من در نظرم بود که این پول به عنوان مضاربه باشد و ما در سود و ضرر شریک باشیم و اگر سود بیش از پنجاه هزار تومان بود من مقدار اضافی را حلال کنم و اگر کمتر بود او مقدار اضافی را به من ببخشد (البته ما قرار دادکتبی ننوشتیم و فقط در ذهنمان بود ) بعد از چند سال پرداخت سود کم کم سودها به تاخیر افتاد و در نهایت قطع شد و این شخص به علت بدهی به زندان افتاد من مقداری از این سود را به همراه مقدار دیگری پول به شرکت مسکن پرداخت می کردم و بعد از قطع شدن سودها به علت ناتوانی در پرداخت اقساط خانه از خرید خانه منصرف شدم و پول خود را پس گرفتم حال من چند سؤال دارم :
1 بعد از آن که این شخص در زندان افتاد شایعه های زیادی در بین افرادی که نزد آن شخص پول داشتند افتاد که معلوم نیست با پول ها کسب حلال می کرده یا نه و آیا اصلا شخص ثالثی بوده و این شخص واسطه بوده یا نه خودش با پول کار می کرده و یا نه از پول هایی که دیگران به او می داده اند به عنوان سود پرداخت می کرده است حال من نمی دانم تکلیف سودهایی که من از این شخص گرفته ام چیست ؟ آیا من باید تحقیق کنم که او چه می کرده یا نه ؟ و ظاهر این است که تشخیص واقعیت دشوار است و همه چیز مبهم است و چون او به زندان افتاد اصل پول که من به او داده بودم پس نداده است و مقدار سود ماهیانه در مجموع بیش از اصل پول من است حال آیا من می توانم سودها را به جای اصل پول در نظر بگیرم در این صورت حدود هشتصد هزار تو مان اضافه پیش من است که البته من دو چک دویست و پنجاه هزار تومانی برای ایشان داده بودم که چون خودش پاس نکرد من خودم پرداخت کردم حال آیا می شود این پانصد هزار تومان را بخشی از هشتصد هزار تومان حساب کرد و سیصد هزار تومان دیگر به این شخص پرداخت نمود تا سود های نزد ما حلال شود
اگر من باید پولی به آن شخص برگردانم باید این پول را به چه کسی بدهم ضمنا او طلبکاران زیادی دارد که همه را نمی شناسم آیا باید پول را به خودش بدهم یا حاکم شرع یا یکی از طلبکاران (در این صورت من باید به کدام یک از طلبکاران بدهم )
2 نمی دانم چه مقدار از این پول که در دست من است سود حاصل از مضاربه است و چه مقدار از غیر مضاربه است و قابل محاسبه هم نیست چون وقتی سودها را می گرفتم مقداری را خرج عمومی و مقداری را جهت مسکن پرداخت می کردم
بعد از این که پول را از شرکت مسکن گرفتم مقداری را جهت بدهی هایی که داشتم و مقداری را جهت درمان بیماری پرداخت کردم و مقداری نیز خرج کرده ام اما در خاطر ندارم چه خرجی کرده ام و مقداری از آن را قرض داده ام و هنوز پس نگرفته ام و ما بقی نزد خودم باقی است حال آیا اگر بخواهم این پول ها حلال و قابل تصرف باشد و تصرفات قبلی هم نیز حلال شود باید چه کنم ؟
4 آیا این پول از آن جهت که بیش از یک سال در نزد شرکت مسکن بوده و من پس گرفتم خمس دارد یا نه ؟
با سلام خدمت جناب عالی از محضر حضرت عالی خواهشمند است به سؤالات اینجانب جواب دهید:
1 اینجانب چند سال پیش تحت عنوان مضاربه مقداری پول ( مثلا سه میلیون تومان ) به شخصی دادم و آن شخص ادعا می کرد که این پول را به شخص ثالثی می دهد و با آن کار می کند و ماهانه سود مشخصی (به ازای هر یک میلیون پنجاه هزار تومان ) به من پرداخت کند و البته من در نظرم بود که این پول به عنوان مضاربه باشد و ما در سود و ضرر شریک باشیم و اگر سود بیش از پنجاه هزار تومان بود من مقدار اضافی را حلال کنم و اگر کمتر بود او مقدار اضافی را به من ببخشد (البته ما قرار دادکتبی ننوشتیم و فقط در ذهنمان بود ) بعد از چند سال پرداخت سود کم کم سودها به تاخیر افتاد و در نهایت قطع شد و این شخص به علت بدهی به زندان افتاد من مقداری از این سود را به همراه مقدار دیگری پول به شرکت مسکن پرداخت می کردم و بعد از قطع شدن سودها به علت ناتوانی در پرداخت اقساط خانه از خرید خانه منصرف شدم و پول خود را پس گرفتم حال من چند سؤال دارم :
1 بعد از آن که این شخص در زندان افتاد شایعه های زیادی در بین افرادی که نزد آن شخص پول داشتند افتاد که معلوم نیست با پول ها کسب حلال می کرده یا نه و آیا اصلا شخص ثالثی بوده و این شخص واسطه بوده یا نه خودش با پول کار می کرده و یا نه از پول هایی که دیگران به او می داده اند به عنوان سود پرداخت می کرده است حال من نمی دانم تکلیف سودهایی که من از این شخص گرفته ام چیست ؟ آیا من باید تحقیق کنم که او چه می کرده یا نه ؟ و ظاهر این است که تشخیص واقعیت دشوار است و همه چیز مبهم است و چون او به زندان افتاد اصل پول که من به او داده بودم پس نداده است و مقدار سود ماهیانه در مجموع بیش از اصل پول من است حال آیا من می توانم سودها را به جای اصل پول در نظر بگیرم در این صورت حدود هشتصد هزار تو مان اضافه پیش من است که البته من دو چک دویست و پنجاه هزار تومانی برای ایشان داده بودم که چون خودش پاس نکرد من خودم پرداخت کردم حال آیا می شود این پانصد هزار تومان را بخشی از هشتصد هزار تومان حساب کرد و سیصد هزار تومان دیگر به این شخص پرداخت نمود تا سود های نزد ما حلال شود
اگر من باید پولی به آن شخص برگردانم باید این پول را به چه کسی بدهم ضمنا او طلبکاران زیادی دارد که همه را نمی شناسم آیا باید پول را به خودش بدهم یا حاکم شرع یا یکی از طلبکاران (در این صورت من باید به کدام یک از طلبکاران بدهم )
2 نمی دانم چه مقدار از این پول که در دست من است سود حاصل از مضاربه است و چه مقدار از غیر مضاربه است و قابل محاسبه هم نیست چون وقتی سودها را می گرفتم مقداری را خرج عمومی و مقداری را جهت مسکن پرداخت می کردم
بعد از این که پول را از شرکت مسکن گرفتم مقداری را جهت بدهی هایی که داشتم و مقداری را جهت درمان بیماری پرداخت کردم و مقداری نیز خرج کرده ام اما در خاطر ندارم چه خرجی کرده ام و مقداری از آن را قرض داده ام و هنوز پس نگرفته ام و ما بقی نزد خودم باقی است حال آیا اگر بخواهم این پول ها حلال و قابل تصرف باشد و تصرفات قبلی هم نیز حلال شود باید چه کنم ؟
4 آیا این پول از آن جهت که بیش از یک سال در نزد شرکت مسکن بوده و من پس گرفتم خمس دارد یا نه ؟
هوالعلیم
در اصل این معامله صحیح نبوده است زیرا بخشش ضرر به عنوان یک حکم لازم الإجراء مقصود بوده است! بنابراین می توان گفت سودهائی که پرداخت می شده است حکم مجهول المالک را پیدا می کند که باید به مصارف آن برسد ولی از آنجایی که شخص باید اصل پول را برگرداند به اضافۀ سقوط ارزش پول می توانید این مبالغ را به حساب اصل پول در نظر بگیرید . و به آن خمس تعلّق می گیرد.
در اصل این معامله صحیح نبوده است زیرا بخشش ضرر به عنوان یک حکم لازم الإجراء مقصود بوده است! بنابراین می توان گفت سودهائی که پرداخت می شده است حکم مجهول المالک را پیدا می کند که باید به مصارف آن برسد ولی از آنجایی که شخص باید اصل پول را برگرداند به اضافۀ سقوط ارزش پول می توانید این مبالغ را به حساب اصل پول در نظر بگیرید . و به آن خمس تعلّق می گیرد.