تعبد به نص و استفاده از عقل
بسم اللَه الرّحمن الرّحیم
مرحوم حضرت علامه طهرانی رضوان اللَه علیه در کتاب ولایت فقیه ج1 ص 118 می فرمایند: « تمام مسائلی که شیعه با عامه از آن زمان تا به حال در آنها اختلاف دارند فقط به یک اصل بر میگردد که: شیعه متعبد به نص است ولی آنها از نص تجاوز می کنند و می گویند: ولو اینکه در مساله ای نص وارد شده و قرآن است، نص است، یا سنت پیغمبر مسلما آمده است ولی مصلحت نیست ما طبق آن رفتار کنیم بلکه ما هم خودمان فکر داریم...»
اینجانب در مقام دفاع از عامه و اهل سنت نیستم ولی سؤال این است آیا شیعه که به فرمایش ایشان متعبد به نص است؛ یعنی عقل و فهم و بینش خود را کنار می زند و با نفهمی به سراغ مامورٌبه می رود و فقط به فکر انجام آن کار است و نه چیز دیگر؟ آیا شیعه در انجام تکالیف خود نباید شرائط و ظروف و مصالح عرفیه و عقلیه را لحاظ کند؟ به عبارت دیگر در چه مواردی انسان باید با سؤال و فکر به دنبال انجام عمل باشد و اگر در نظرش وقفه ای آمد متوقف شود؟ و در چه مواردی باید فورا به انجام آن مبادرت نماید؟
مرحوم حضرت علامه طهرانی رضوان اللَه علیه در کتاب ولایت فقیه ج1 ص 118 می فرمایند: « تمام مسائلی که شیعه با عامه از آن زمان تا به حال در آنها اختلاف دارند فقط به یک اصل بر میگردد که: شیعه متعبد به نص است ولی آنها از نص تجاوز می کنند و می گویند: ولو اینکه در مساله ای نص وارد شده و قرآن است، نص است، یا سنت پیغمبر مسلما آمده است ولی مصلحت نیست ما طبق آن رفتار کنیم بلکه ما هم خودمان فکر داریم...»
اینجانب در مقام دفاع از عامه و اهل سنت نیستم ولی سؤال این است آیا شیعه که به فرمایش ایشان متعبد به نص است؛ یعنی عقل و فهم و بینش خود را کنار می زند و با نفهمی به سراغ مامورٌبه می رود و فقط به فکر انجام آن کار است و نه چیز دیگر؟ آیا شیعه در انجام تکالیف خود نباید شرائط و ظروف و مصالح عرفیه و عقلیه را لحاظ کند؟ به عبارت دیگر در چه مواردی انسان باید با سؤال و فکر به دنبال انجام عمل باشد و اگر در نظرش وقفه ای آمد متوقف شود؟ و در چه مواردی باید فورا به انجام آن مبادرت نماید؟
هوالعلیم
پاسخ این سؤال مشروحاً در کتاب افق وحی از این حقیر آمده است مراجعه فرمائید. و امّا اجمالاً عرض می شود:
رجوع شیعه به ائمه معصومین علیهم السلام عین حکم عقل و مقتضای برهان است.ائمه اطهار علیهم السلام مثل ما نیستند تا رجوع به آنها نیاز به وجود مرجح داشته باشد. بلکه کلام و فعل آنها به ملاک حجیّت کلام پیامبر حجّت است و بلکه عین او است. باید از عامه سؤال شود شما که علی علیه السلام را کنار گذاشتید و به ابوبکر و سایرین اقتداء نمودید به چه ملاک عقلی این عمل را انجام دادید؟
آیا تبعیّت عامّه از فردی که خود بارها در زمان حیاتش اعتراف می کند:
لولا علی لهلک عمر ، یک عمل خلاف عقل نیست؟
پاسخ این سؤال مشروحاً در کتاب افق وحی از این حقیر آمده است مراجعه فرمائید. و امّا اجمالاً عرض می شود:
رجوع شیعه به ائمه معصومین علیهم السلام عین حکم عقل و مقتضای برهان است.ائمه اطهار علیهم السلام مثل ما نیستند تا رجوع به آنها نیاز به وجود مرجح داشته باشد. بلکه کلام و فعل آنها به ملاک حجیّت کلام پیامبر حجّت است و بلکه عین او است. باید از عامه سؤال شود شما که علی علیه السلام را کنار گذاشتید و به ابوبکر و سایرین اقتداء نمودید به چه ملاک عقلی این عمل را انجام دادید؟
آیا تبعیّت عامّه از فردی که خود بارها در زمان حیاتش اعتراف می کند:
لولا علی لهلک عمر ، یک عمل خلاف عقل نیست؟