تفاوت میان عارف باللَه و بامراللَه
مرحوم حضرت علامه طهرانی (رضوان اللَه تعالی علیه) در کتاب شریف روح مجرد، القابی را که برای حضرت آیة اللَه العظمی حاج سید علی قاضی ذکر می فرمایند آورده اند که: عارف باللَه و بامراللَه، مستدعی است بفرمائید این دو عبارت به چه معناست؟
هو العالم
عارف و عالم باللَه به شخصی گفته می شود که به مرتبه معرفت شهودی ذات اقدس حقّ در هر سه مرتبه فعل و صفت و اسم رسیده و آنگاه با فناء ذات خود در ذات پروردگار هیچ تعیّن و استقلالی را برای خود باقی نگذارد، وجود او وجود حضرت حقّ و اوصاف و کردارش همه وهمه منبعث از او باشد، در این صورت دیگر قیاس او با سایر افراد بشر در هر مرتبه از کمال باطل است زیرا وجود او و حقیقت بشریّت او متحوّل به وجود و حقیقت حضرت حقّ شده گرچه هنوز ملبّس به لباس بشر است. و امّا عالم بأمر اللَه به فردی گفته می شود که با صرف عمر و مجاهدت در تحصیل آداب و مبانی شرع به مرتبه و مرحله اجتهاد رسیده باشد؛ چنین فردی که به علوم اسلامی چون حکمت و فلسفه متعالیه، عرفان نظری، تفسیر، تاریخ، فقه و اصول وحدیث و غیره به اجتهاد مطلق رسیده باشد، عالم به امر و نهی الهی در مقام حکم و فتوی خواهد بود و صد البته کسی که مشام جانش به نفحات قدسی عالم قدس معطّر نشده باشد و بر ضمیر و قلبش بارقه های جلال و جمال الهی نتابیده باشد و از مواهب خاصّه و عنایات ویژه اولیای الهی نصیبی نیافته باشد طرفی از این علوم متعارفه نخواهد بست. چنین فردی که جامع بین دو مرتبه و حائز این دو مرحله باشد به عالم باللَه و بأمر اللَه خوانده می شود امثال: مرحوم بحرالعلوم، علّامه قاضی طباطبائی، علّامه طباطبائی و علّامه طهرانی قدس اللَه اسرارهم.
عارف و عالم باللَه به شخصی گفته می شود که به مرتبه معرفت شهودی ذات اقدس حقّ در هر سه مرتبه فعل و صفت و اسم رسیده و آنگاه با فناء ذات خود در ذات پروردگار هیچ تعیّن و استقلالی را برای خود باقی نگذارد، وجود او وجود حضرت حقّ و اوصاف و کردارش همه وهمه منبعث از او باشد، در این صورت دیگر قیاس او با سایر افراد بشر در هر مرتبه از کمال باطل است زیرا وجود او و حقیقت بشریّت او متحوّل به وجود و حقیقت حضرت حقّ شده گرچه هنوز ملبّس به لباس بشر است. و امّا عالم بأمر اللَه به فردی گفته می شود که با صرف عمر و مجاهدت در تحصیل آداب و مبانی شرع به مرتبه و مرحله اجتهاد رسیده باشد؛ چنین فردی که به علوم اسلامی چون حکمت و فلسفه متعالیه، عرفان نظری، تفسیر، تاریخ، فقه و اصول وحدیث و غیره به اجتهاد مطلق رسیده باشد، عالم به امر و نهی الهی در مقام حکم و فتوی خواهد بود و صد البته کسی که مشام جانش به نفحات قدسی عالم قدس معطّر نشده باشد و بر ضمیر و قلبش بارقه های جلال و جمال الهی نتابیده باشد و از مواهب خاصّه و عنایات ویژه اولیای الهی نصیبی نیافته باشد طرفی از این علوم متعارفه نخواهد بست. چنین فردی که جامع بین دو مرتبه و حائز این دو مرحله باشد به عالم باللَه و بأمر اللَه خوانده می شود امثال: مرحوم بحرالعلوم، علّامه قاضی طباطبائی، علّامه طباطبائی و علّامه طهرانی قدس اللَه اسرارهم.