شرح و تفسیر شعری از حضرت خواجه حافظ شیراز
با سلام و تشکر بابت پاسخ به سؤال بنده در باب مکتب تفکیک
سؤال دیگری را نیز پرسیده بودم که هنوز جوابی داده نشده است و آن معنای بیت زیر از حضرت حافظ(ره)
پیر ما گفت که خطا بر قلم صنع نرفت
آفرین بر نفس پاک خطا پوشش باد با تشکر
سؤال دیگری را نیز پرسیده بودم که هنوز جوابی داده نشده است و آن معنای بیت زیر از حضرت حافظ(ره)
پیر ما گفت که خطا بر قلم صنع نرفت
آفرین بر نفس پاک خطا پوشش باد با تشکر
هوالعلیم
در این بیت حضرت خواجه قدس اللَه سره به دو جنبۀ خلقی و تکوینی از یک طرف و تربیتی از طرف دیگر اشاره دارد.
بر اساس مبانی معرفتی چه در عرفان نظری و یا حکمت اشراقی و فوق همۀ معارف بلکه اصل و ریشه آنها ( مبانی شرع مقدس اسلام همۀ مخلوقات عالم هستی چه در بدو و چه در استمرار به اراده و مشیت حضرت حق محقق می گردد و در این اراده هیچ ذات و تعیّنی به جز ذات احدیّت مدخلیّتی ندارد و همه بر اساس غایت و مقصدی که نفس ذات احدیت و اسم آنست تکون می یابند و بدین لحاظ تصور خطا نسبت به اصل تکوین معنی ندارد و چنانچه فرموده اند:
جهان چون چشم و خدّ و خال و ابروست
که هر چیزی بجای خویش نیکوست
و اما معنای مصرع دوم اینست و اللَه العالم :
که گرچه بواسطۀ اختیار و سایر وسائط موصلۀ به فعل در عالم کثرت اشتباهات و خلاف هائی وجود دارد که با ارادۀ تشریعی و سیر تکاملی ترسیم شده از ناحیه پروردگار منافات خواهد داشت ولی آن حیثیت ذاتی خود اشیاء و انتساب آنها به ذات پروردگار جلوی این خطای کثرتی را می گیرد تا فیض خداوند بواسطه این خطاها قطع نگردد و عالم هستی به حرکت و سیر خود به غایات کمالیۀ هر موجود استمرار یابد.
توضیح بیشتر این مسئله را در کتاب افق وحی از این حقیر جستجو کنید.
در این بیت حضرت خواجه قدس اللَه سره به دو جنبۀ خلقی و تکوینی از یک طرف و تربیتی از طرف دیگر اشاره دارد.
بر اساس مبانی معرفتی چه در عرفان نظری و یا حکمت اشراقی و فوق همۀ معارف بلکه اصل و ریشه آنها ( مبانی شرع مقدس اسلام همۀ مخلوقات عالم هستی چه در بدو و چه در استمرار به اراده و مشیت حضرت حق محقق می گردد و در این اراده هیچ ذات و تعیّنی به جز ذات احدیّت مدخلیّتی ندارد و همه بر اساس غایت و مقصدی که نفس ذات احدیت و اسم آنست تکون می یابند و بدین لحاظ تصور خطا نسبت به اصل تکوین معنی ندارد و چنانچه فرموده اند:
جهان چون چشم و خدّ و خال و ابروست
که هر چیزی بجای خویش نیکوست
و اما معنای مصرع دوم اینست و اللَه العالم :
که گرچه بواسطۀ اختیار و سایر وسائط موصلۀ به فعل در عالم کثرت اشتباهات و خلاف هائی وجود دارد که با ارادۀ تشریعی و سیر تکاملی ترسیم شده از ناحیه پروردگار منافات خواهد داشت ولی آن حیثیت ذاتی خود اشیاء و انتساب آنها به ذات پروردگار جلوی این خطای کثرتی را می گیرد تا فیض خداوند بواسطه این خطاها قطع نگردد و عالم هستی به حرکت و سیر خود به غایات کمالیۀ هر موجود استمرار یابد.
توضیح بیشتر این مسئله را در کتاب افق وحی از این حقیر جستجو کنید.