آیا عشق به مظاهر پل رسیدن به حقیقت عشق الهی است؟

حقیقت محبّت و عشق در انسان به تعلّق ذات او به ذات دیگر است، خواه آن ذات دیگر خدای متعال باشد یا فردی از افراد انسان یا چیز دیگر. و این تعلّق اگر از مرتبه محبّت فراتر رفت به او عشق گویند و واقعیّت این تعلّق از جانب خدای تعالی است چنانچه در شعر می‌فرماید:

نور ازلی گر ندمد از رخ لیلی / با گردش چشمی دل مجنون نرباید

حال اگر این محبّت و عشق نسبت به بنده با پروردگار باشد مصداق کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام است که در دعای کمیل عرض می‌کند: «و اجعل قلبی بحبّک متیّماً» (پروردگارا قلب مرا واله و شیدای محبت و عشق به خودت قرار ده) و مقصود از کلام مرحوم والد قدس‌سرّه این نوع محبّت است که در سالک نسبت به مولای خود ظاهر می‌شود.

البته باید توجه داشت در بسیاری از موارد، عشق و محبّت ظاهری بالاخره راهی به سوی محبوب حقیقی باز نموده است اما اینکه برای وصول به عشق به محبوب حقیقی، باید از عشق ظاهری وسیله و راهی جُست صحّت ندارد.