سخنرانی‌های علامه طهرانی

شرح دعای افتتاح (تعداد جلسات: 10)

پدیدآور علامه آیت‌اللَه سید محمدحسین حسینی طهرانی

توضیحاتبیانات ارزشمند «شرح فقراتی از دعای افتتاح» اثر ذی‌قیمتِ حضرت علامه آیت‌اللَه حاج سید محمدحسین حسینی طهرانی قدّس‌اللَه‌‌سرّه، حاصل ده‌جلسۀ بر‌جای‌مانده از فرمایشات ایشان در شرح دعای افتتاح می‌باشد، که در شب‌های ماه رمضان در جمع رفقا و شاگردان سلوکی خویش، به شرح و تبیینِ اسرار و نکاتِ عرفانی و توحیدی این دعای شریف پرداخته‌ بودند. طرح نکات عرفانی و توحیدی با بیان شیوا و روان، در قالب آیات و روایات شریفه، همراه با ذکر امثله و نمونه‌های عینی، با اتکا به مبانی عرفانی و حکمی، از خصوصیات این اثر ارزشمند است که قلوب تشنۀ حقیقت را سیراب نموده و پویندگان معرفت ناب را رهنما خواهد بود.
مهم‌ترین مطالب این سخنرانی ها:
• خدا که ارحم‌الراحمین است چرا کفار را عقاب می‌کند؟
• حکمت قصاص در اسلام
• رفتار کریمانۀ امام سجّاد علیه‌السلام در مرگ فرزندشان
• کیفیت برخورد پیامبر با خطاکاران و معاندین
• رحمت دو صورت دارد: محبت‌کردن و گوشمالی‌دادن
• سریان رحمت واسعۀ پروردگار در بخشش خطاکاران و عقاب معاندین
• معنای جمال و جلال‌‌الهی
• صیقل‌دادن قلب یعنی اعتراف به عبودیّت و مسکنت
• جاهلیّت یعنی پافشاری روی سنت‌های ناشی از موهومات و خرافات
• اهمیت تلاوت قرآن در نماز
• توضیحی پیرامون احکام شرعی، عقلی و فطری
• خلقت یعنی ظهور و تجلّی
• معنای واحد‌بالصرافة به بیانی ساده
• تبیین حقیقت وجود ربطی و فقری موجودات
• قدرت حقیقی در خوشتن‌داری و غلبه بر هوای‌نفس
• قرب پروردگار به انسان در عین بُعد
• کیفیت حضور خداوند در همۀ زمان‌ها و مکان‌ها
• ظهور شهوات مادی، به صورت آتش در قیامت
• تقدم مقام عبودیت بر مقام ولایت
• صفات و خصوصیات عجیبِ امیرالمؤمنین علیه‌السلام

تاریخ سخنرانی1397/09/04

توضیحاتمعنای حمد و ثناء. منوط بودن تعریف و تمجید از هر کسی به حمد و ستایش خداوند. نشئت گرفتن هر کار حق و استواری، از تسدید و عنایت پروردگار. اختلاف محلّ نزول عفو و رحمت الهی با محلّ کیفر و عقوبت او.
خدا که أرحم‌الرّاحمین است چرا کفّار را عقاب می‌کند؟. حکمت قصاص در اسلام. رفتار کریمانۀ امام سجّاد علیه السّلام در مرگ فرزندشان. کیفیّت برخورد و یا مقابلۀ پیامبر اکرم با خطاکاران و یا معاندین و کفّار. لزوم وجود دو جنبۀ رحمت و غضب در زندگی فردی و اجتماعی. امام رضا علیه السّلام: «سبحان اللَه! فرزندت هشت سالش است و نماز نمی‌خواند!». رحمت دو صورت دارد: محبّت کردن و گوش‌مالی دادن. سریان رحمت واسعۀ پروردگار در بخشش خطاکاران و عقاب معاندین. سوزاندن گناه‌کاران در آتش جهنّم برای تزکیه نمودن آنان. معنای جمال و جلال الهی. داستان رومیان و چینیان نقّاش در مثنوی. صیقل دادن قلب یعنی اعتراف به عبودیّت و مسکنت.

تاریخ سخنرانی1397/09/07

توضیحاتقبح عقلی رحمت و عطوفت در موضع مجازات و عقوبت. لزوم تکبّر و کبریائیّت داشتن در مقابل انسان متکبّر. تجلّیِ «أعظَمُ‌المتجبّرین» در امیرالمؤمنین علیه السّلام هنگام نبرد. غضب پیغمبر. سنجش عدالت با وجود مقدّس حضرت پیغمبر. عدم اعتبار افکار و سلائق انسان در عدالت. نقمت و بدبختی مردم به سبب جهلشان. نمونه‌هایی از جهل مردم. تبعیّت از جهل یعنی بت‌پرستی. کارهای خرافی و جاهلانۀ ما یعنی بت‌پرستی. تبدیل خرافات به تمدّن و فرهنگ. جاهلیّت یعنی پافشاری روی سنّت‌های ناشی از موهومات و خرافات. سنّت جاهلی به عنوان بدترین گناهان در قرآن.

تاریخ سخنرانی1397/09/08

توضیحاتوحدت اصل و منشأ در تمام صفات متضادّ پروردگار. تبیین اجمالی قاعدۀ اَلواحد. امیرالمؤمنین علیه السّلام، تجلّی کبریائیّت و رحمت پروردگار. داستان اسلام آوردن بنی‌‌ثقیف. کشتن عروة بن مسعود، به خاطر مخالفت با سنن ملّی. پیامبر اکرم صلّی اللَه علیه و آله و سلّم: «مَثَل عروة در امّت من، مَثل مؤمن آل‌یاسین است». داستان شهادت مؤمن آل‌یاسین. عروة بن مسعود، جدّ مادری حضرت علی‌اکبر علیه السّلام. ادامۀ داستان اسلام بنی‌ثقیف.

تاریخ سخنرانی1397/09/10

توضیحاتلطف خدا در اجازۀ دعا نمودن به بندگان. اذن تکوینی و تشریعی خداوند به بندگانش برای دعا نمودن در هر زمان و شرایطی. استحباب أکید نمازهای نافله. روایتی بسیار مهم از حضرت صادق علیه السّلام راجع به نمازهای نافله. حکمت عدم وجوب نمازهای نافله. مصادیقی از تکالیف بسیار سخت شرایع سابق. سیره و ممشای رسول خدا در برداشتن حرَج و سختی از احکام. نعمت بزرگ دین آسان و سهل، حاصل زحمات و مرارت کشیدن‌های رسول خدا. رضوان خدا در نماز اوّل وقت، و غفران و گذشت خدا از نماز آخر وقت. نعمت بزرگ اسلام در اجازۀ برقراری ارتباط با خدا در هر زمانی و مکانی. تعالیم اسلام به استمداد از اسماء حسنای الهی برای رفع هر مشکل و گرفتاری. هانری کربن: «در وقت مناجات با خدا صحیفۀ سجادیّه را می‌خوانم و گریه می‌کنم». حکم وجوب فقط هفده رکعت نماز یومیّه، به جهت مراعات أضعف النّاس. اهمّیت و لزوم تلاوت قرآن در نماز. مهجور نمودن قرآن با اکتفا به قرائت سورۀ توحید در نماز. قرائت قرآن در نماز ار روی مصحف. إذن تکوینی خداوند به انسان‌ها در دعا نمودن. نعمت بزرگ دفع مزاج. توجّه به خدا حتّی در وقت تخلّی.

تاریخ سخنرانی1397/09/11

توضیحاتاجازۀ شرع و عقل و فطرت به درخواست از خدا. توضیحی پیرامون احکام شرعی و عقلی و فطری. سرّ آب ننوشیدن حضرت ابوالفضل علیه ‌السّلام. سرّ میل نکردن امیرالمؤمنین حلوای اهدایی را. حکم شرع نسبت به درخواست از خداوند. حکم عقل نسبت به درخواست از خداوند. وصیّت امیرالمؤمنین علیه السّلام راجع به حفظ مناعت و عزّت نفس. اختصاص نفس انسان برای خدا، دلیل بر عدم تنازل در برابر غیر او. اعطای امیرالمؤمنین علیه السّلام به شخصی بی‌نیاز به جهت حفظ عزّت او. حکم فطرت انسان به درخواست از خداوند. آیاتی مبنی بر اذن شرعیِ دعا کردن. بازگشت همۀ موجودات با حال عبودیّت به محضر پروردگار. جزع و فزع و پشیمانی عمر هنگام مرگ به خاطر ظلمش به امیرالمؤمنین علیه السّلام. گفتار امیرالمؤمنین هنگام ضربت خوردن. عمر: «ای کاش گوسفندی در میان اهل خود بودم!». ابوبکر: «ای کاش مرغی بودم و حساب و کتاب نداشتم!». نشانۀ حرکت در صراط مستقیم. عدم ندامت و پشیمانی امام علیه السّلام نسبت به اعمال خویش. امیرالمؤمنین علیه السّلام: «عزّت برای من همین بس که من بندۀ تو باشم!». طریقۀ شناخت معبود و مقصود واقعی هر کس.

تاریخ سخنرانی1397/09/13

توضیحاتخلقت یعنی ظهور و تجلّی. معیّت سِعی و احاطی خداوند با مخلوقات. معنای واحد بالصرافه به بیانی ساده. تبیین حقیقت وجود ربطی و فقری موجودات. عاشقم‌ بر همه عالم، که‌ همه‌ عالم‌ از اوست. حکایتی از مرحوم آقا سیّد جمال‌الدّین گلپایگانی. در بیان ذکر «یا هو، یا من لا هو إلاّ هو». کیفیّت نگارش کتاب توحید علمی و عینی. قلم سلیس کتاب شریف اللَه شناسی در بیان حقایق عالی توحیدی. ترجمۀ فقراتی از دعای شریف افتتاح توسط معلّق.

تاریخ سخنرانی1397/09/16

توضیحاتمنافات علم و حلم در میان اهل ظاهر. بنیۀ علمی فوق العاده و عمل بر اساس رضای الهی، دو شاخصۀ طبیب‌های سابق. تلازم علم و حلم در عالم حقیقی. پیغمبر صلّی اللَه علیه و آله و سلّم: «عجله از شیطان است». تنافی قدرت با عفو و اغماض، در میان اهل دنیا. ظهور قدرت حقیقی، در خویشتن‌داری و غلبه بر هواهای نفسانی. خویشتن‌داری امیرالمؤمنین علیه السّلام در عین قدرت. بردباری و حلم خداوند در حین غضب نمودن. حقیقت معنای خالقیّت و رازقیّت حضرت حق. داستان میهمانی‌دادن حضرت سلیمان علیه السّلام. حکمت‌هایی در آفرینش انسان. گسترۀ سفرۀ رزق پروردگار بر روزی‌های معنوی و مادّی.

تاریخ سخنرانی1397/09/17

توضیحاتتبیین معنای فضل پروردگار. قُرب پروردگار به انسان در عین بُعد. تشبیه نزدیکی خداوند در عین دوری، به رابطۀ نفس و آثار آن. قابل رؤیت نبودن حقیقت نفس. علّت امتناع صورت جسمانی یا خیالی یا عقلی داشتن خداوند. کیفیّت حضور خداوند در همۀ زمان‌ها و مکان‌ها. قوام تمام آثار و لوازم موجودات به حقیقت وجود، و قیام وجود به ذات حق تعالیٰ. معنای «قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجویٰ». مراتب ملائکۀ موکّلۀ بر أعمال. ترجمۀ فقراتی از دعای شریف افتتاح توسط معلّق.

تاریخ سخنرانی1397/09/20

توضیحاتمعنای هنیء. تدوین حقیقت عالم مادّه بر اساس تزاحم. موهبت خداوند در حفظ انسان از میان هزاران مخاطره. وصول موجودات عالم امکان به نهایت درجۀ کمال خود با دعا و حمد پروردگار. طریقۀ حمد و تسبیح پروردگار. میزان و صبر و بردباری پروردگار. گشوده بودن باب رحمت الهی بر تقاضای آرزومندان. تنها پناهگاه حقیقی و یگانه منجی صالحین. ظهور نمودن شهوات زندگی دنیوی، به صورت آتش در روز قیامت. حقیقت صراط در قیامت. عبور تمام افراد از جهنّم. کیفیّت عبور پیامبران و اولیای الهی از صراط. کیفیّت عبور مؤمنان از صراط. کیفیّت عبور ظالمان و کافران از جهنّم و یا خلود آنها در آتش. مراتب عبور مردم از صراط در قیامت. ترجمۀ فقراتی از دعای شریف افتتاح توسط معلّق.

تاریخ سخنرانی1397/09/23

توضیحاتمعنای لقب «امیرالمؤمنین» و «وصی». تقدّم مقام عبودیّت بر مقام ولایت. عهد اخوّت پیغمبر با امیرالمؤمنین علیهما السّلام در مکّه و در مدینه. حجّیت امیرالمؤمنین بر جمیع خلایق. أمیرالمؤمنین آینۀ تمام‌نمای حضرت حق. ظهور نور وجود اجمالاً در پیغمبر و تفصیلاً در امیرالمؤمنین صلوات اللَه علیهما. افاضۀ علوم جبرائیل از امیرالمؤمنین. پیغمبر عهده‌دار تنزیل قرآن و امیرالمؤمنین عهده‌دار تأویل قرآن. وصول امیرالمؤمنین به بالاترین درجات عالیه، با حفظ مقام عبودیّت و شاگردی پیغمبر صلوات اللَه علیهما. صفات و خصوصیّات امیرالمؤمنین در بیان حضرت خضر. سخط و غضب امیرالمؤمنین در عین مروّت و مهربانی. توصیف یاران حضرت أمیرمؤمنان علیه السّلام آن حضرت را (ت). معنی روایت: «علیٌّ قسیمُ الجَنَّةِ و النّار». صفات انسان کامل و فقیه حقیقی. پیشوایی ائمّۀ اطهار بر تمام مسلمانان مؤمن و منکر. علّت اهمیّت لقب مهدی نسبت به سایر القاب حضرت ولیّ‌عصر. حجّت و امین‌های خدا در شهرها و بلاد. معنای قیام حضرت مهدی در عصر غیبت. امداد نمودن حضرت مهدی به‌وسیلۀ ملائکۀ مقرّب و روح‌القُدُس. ترجمۀ فقراتی از دعای شریف افتتاح توسط معلّق.