عنوان بصری

علم ومعرفت (تعداد جلسات: 8)

پدیدآور آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی

توضیحاتشرح فقره: فقالَ‌: يا أبا عبد اللَه!
لَيسَ العِلمُ بِالتَّعلُّمِ، إنّما هُوَ نورٌ يقَعُ فى قَلبِ مَن يريدُ اللَه تَباركَ و تَعالى أن يهديهُ. فَإن أرَدتَ العِلمَ فَاطلُب أوّلًا فى نَفسِكَ حَقيقةَ العُبوديةِ و اطلُبِ العِلمَ بِاستِعمالِه و استَفهِمِ اللَه يفهِمكَ،
از حدیث شریف عنوان بصری امام صادق علیه السلام

تاریخ سخنرانی1420/12/15

توضیحاتحقيقت علم، شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية، 1 امام صادق عليه السلام مي‌فرمايند: علم نوري است كه واقع مي‌شود در قلب هر شخصي كه خداوند تبارك و تعالي بخواهد او را هدايت كند. 2 در برخي روايات وارد شده است كه تمام جانوران و ماهيان موجود در اعماق درياها براي طالبان علم و مجالسي كه ذكر خدا در آن بر پا است دعا مي‌كنند. 3 از جمله اموري كه در آيات و روايات نسبت به آن بسيار تأكيد شده است و سعادت انسان در گرو آن قرار داده شده بدست آوردن علم و يقين در انجام هر كاري مي‌باشد. 4 ذكر حكايتي جالب از حسن صبّاح مبني بر مهارت او در فريب دادن مردم. 5 مكتب اسلام و ائمه اطهار عليهم‌السلام در قدم اول افراد را به كسب علم و يقين نسبت به راه و مذهب خود دعوت مي‌كنند. 6 بي‌اعتنايي عمر سعد به سخنان بر آمده از منطق امام حسين عليه السلام او را به سيه‌‌روزي و بدبختي در دو دنيا مبتلا ساخت. 7 هر مكتب و مذهبی كه در آن علم‌ و يقين به كنار رفته و ظنّ و شك جايگزين آن شده است شكي در بطلان و ضلالت آن وجود ندارد. 8 امروزه بسياري از مشكلات بشريت چه در بُعد فردي يا اجتماعي بدليل متابعت و پيروي از ظنّ و گمان مي‌باشد. 9 در مكتب عرفان مراقبه به معناي تطبيق دادن همه اعمال و رفتار و كردار بر اساس عقل و منطق مي‌باشد. 10 خداوند تبارك و تعالي در وجود برخي افراد بواسطۀ تقوا و صدق و خلوص نيّت ، نوري قرار مي‌دهد كه بر اساس آن ميان حق و باطل تميز داده، راه صحيح را از سقيم تشخيص مي‌دهند.

تاریخ سخنرانی1420/01/22

توضیحاتحقيقت علم، شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية، 1 بر اساس كلام امام صادق عليه السلام: علم نوري مي‌باشد كه خداوند متعال در قلب كسي كه بخواهد او را هدايت كند تا مسير كمال را پيماید و از انحرافات و معضلات مصون بماند قرار مي‌دهد. 2 علم به معناي يقين و انكشاف واقع مي‌باشد. 3 تمام مشكلات و مصائب انسانها در زندگي چه در بعد فردي و يا اجتماعي بخاطر متابعت و پيروي از تخيّلات و ظنون بجاي بدست آوردن علم و يقين مي‌باشد. 4 مشاهدۀ تصوير رهبر فقيد انقلاب در ماه توسط مردم بواسطۀ غلبه قوّه متخيّله و متوهّمه و كنار نهادن قوۀ عاقله و موازين منطقي مي‌باشد. 5 در مكتب اسلام استنباط و بدست آوردن احكام شرعیه از طريق مكاشفه و خواب به دو جهت فاقد حجّت و اعتبار مي‌باشند. 6 براساس كلام امام صادق عليه السلام: انسان هر قدمي را كه بر مي‌دارد بايد بر اساس علم و يقين و همراه با حجت بوده و از حركت بر اساس تقليد كوركورانه و مقلدانه پرهيز كند. 7 تفسير سوره مباركۀ تكاثر. 8 از جمله آياتي كه دلالت بر تحقق بالفعل بهشت و جهنم و مشاهدۀ آن‌ها در دنيا مي‌كند آيات 5 و 6 سورۀ تكاثر مي‌باشد. 9 تحقق علم‌اليقين در وجود زيد بن حارثه و مشاهدۀ موقعيت هر يك از افراد در بهشت و جهنم. 10 از جمله قضايايي كه مرحوم علامه طهراني بسيار نسبت به آن تذكّر داده و براي افراد مطرح مي‌كردند حكايت «خر برفت» از مثنوي معنوي مي‌باشد.

تاریخ سخنرانی1420/02/13

توضیحاتلزوم تهیّأ وآمادگی افراد برای ادراک معارف الهی ، شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية، 1 حضور نفس و طمأنينه در مجالسی كه بعنوان ذكر و در ارتباط با حقائق عرفاني و معارف الهي برگزار مي‌شود شرط لا يتغيّر و غير قابل اجتناب می باشد. 2 نشستن به حالت سكوت و طمأنينه و بدست آوردن جمعيّت خاطر قبل از اقامۀ نمازها تأثير بسزايي در بدست آوردن حضور قلب و توجه در نمازها دارد. 3 از جمله اشكالاتي كه مرحوم علامه طهراني به اقامة نماز جمعه می گرفتند سخنراني افراد قبل از خواندن خطبه‌ها بوده است. 4 ذكر برخي از شرائط خطيب نماز جمعه و كيفيّت مطالبي كه در نماز جمعه بايد به استحضار مردم برساند. 5 ذكر حكايتي بسيار دقيق و آموزنده از مرحوم سيد مهدي بحرالعلوم مبني بر عملكرد مرحوم سيد در مراعات و رعايت احوال اشخاص. 6 ذكر دو دستوري كه مرحوم قاضي براي سالكان راه الهي انجام آنرا مفید و مغتنم مي‌شمرند. 7 كيفيت امتثال اوامر و نواهي پروردگار توسط ملائكه بر طبق آيه شريفه و يفعلون ما يؤمرون 8 كيفيت عملكرد ملائكه و تصرّفات ايشان همه نشأت گرفته از وجود حالت طمأنينه و سكونت و عبوديّت ايشان مي‌باشد و سنخيت وجودي شياطين و تصرفات ايشان همه بر اساس اضطرابات و تشويشات و ناآرامي‌ها مي‌باشد. 9 داشتن حضور قلب و توجه و حالت طمأنينه در هنگام تلقّي و دريافت مطالب اولياء الهي سبب نفوذ و تأثير چشمگير آنها در قلب و جان افراد مي‌شود. 10 تأكيد فراوان آيات قرآن بر عدم پيروي و متابعت افراد از گمان و ظن. 11 يكي از مهمترين مسائل سلوكي اين است كه افراد مبناء وپايۀ همۀاعمال خويش و تعاملات خود با ديگران را بر اساس علم و يقين قرار دهند. 12 با وجود كثرت علوم متداوله در دنيا و كوتاهي مدت عمر ،علم نافعي كه سعادت دنيا و آخرت انسان را فراهم مي‌كند چه علمي مي‌باشد. 13 بر اساس فرمايش پيامبر اكرم صلي اللَه عليه و آله و سلم‌ علم نافع، علم معرفة اللَه و معرفت دين و معرفت افعال مي‌باشد. 14 ارزش و شرافت و افضليت علوم الهي منافي با ضرورت و نياز فراگيري و آموختن علوم متداوله در بالاترين حد ممكن نمي‌باشد.

تاریخ سخنرانی1420/03/12

توضیحاتكيفيت نزول حقيقت علم در مجاري عالم وجود شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية 1 مراد از نور در كلام امام صادق عليه السلام چه مي‌باشد؟ 2 بيان حكايتي از مثنوي معنوي مبني بر تفاوت ديدگاه و برداشت‌هاي افراد نسبت به امري بدليل عدم وجود نور. 3 در چه صورت انسان مي‌تواند به واقع آنگونه كه هست دسترسي پيدا كند. 4 امام سجاد عليه السلام در نامه‌اي خطاب به يكي از اصحاب مي‌نويسد، نگاه به عبادت و امور چشمگير ظاهري افراد نكنيد. 5 تفسير بخشي از آيه 13 سورۀ مباركه رعد:( أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها... فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفاءً وَ أَمَّا ما يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ) 6 همۀ علوم ظاهري از فقه و فلسفه تا علوم طبيعي بدون در نظر گرفتن جنبۀ الهي و ربط و تعلّق آن به مبدأ اعلي از مصاديق زَبَدْ در آيه شريفه مي‌باشند. 7 خواص گیاهان مختلف در علاج بیماری های ناعلاج در کلام مرحوم انصاری رضوان اللَه تعالی علیه 8 مراد از «ماء» درآيه شريفه جرقّه‌ها و انكشافاتي مي‌باشد كه براي افراد در مراتب مختلف علمي و معنوي به منظور وصول به مراتب تكامل و رشد، تحقق پيدا مي‌كند. 9 غفلت و عدم توجه افراد نسبت به نازل كننده حقيقت ماء در عالم وجود و توجه ايشان به زبد و ظواهر. 10 مهارت بي‌نظير ابن سينا در امر طبابت و عجز او از درمان بيماري خود. 11 مشاهده و انتساب اسماء و مظاهر كماليّه پروردگار به افراد و غفلت از مبدأ و منشأ اصلي آن حقيقت معناي زبد مي‌باشد. 12 افرادي كه داراي ديد باطن و بصيرت مي‌باشند با گذر از حجاب ظواهر حقيقت اسماء و مظاهر كماليه افر

تاریخ سخنرانی1420/04/03

توضیحاتكيفيت نزول اسماء كليه پروردگار در عالم وجود شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية 1 چگونه دسترسي به حقيقت علم متوقف بر تحقق عبوديت در وجود اشخاص مي‌باشد. 2 توضيحي راجع به حقيقت اسماء علیم، قدير و حّي پروردگار و چگونگي انشعاب صفات الهي از اين سه اسم. 3 اسماء كلية پروردگار در مقام ذات داراي حدّ نبوده ، در مرتبه اطلاق و بي انتهايي قرار دارند. 4 ايجاد همة عوالم وجود به مراتب آن و كيفيت تدبير آن توسط نفس پيامبر اكرم صلي اللَه عليه و آله و سلم‌ صورت پذيرفته است. 5 مراد عرفا و بزرگان از اينكه سالك راه الهي بواسطه فناء ذاتي به علم لايتناهي پروردگار دسترسي پيدا مي‌كند چه مي‌باشد. 6 همة اموري كه در عالم وجود بر اساس اسماء كليه پروردگار محقق مي‌شود داراي دو جنبه و انتساب ربِّي و خلقي مي‌باشد. 7 خداوند متعال بر اساس نزول اسم قدير همۀ امور را در خارج ايجاد كرده و بر اساس اسم عليم همۀ آنها را تحديد و تعيين مي‌نمايد. 8 تأثير چشمگير مراقبه در تغيير كيفيت تجلي اسماء كليه الهيه در صفات. 9 بر اساس كلام امام صادق عليه السلام شخصي كه در وجود خود احساس نور نكند از علم بهره‌اي نبرده است. 10 نور عبارتست از ايجاد حالت تجرد در نفس و آمادگي و استعداد براي تلقي معاني كلّيه. 11 دقت و توجه افراد در اينكه اموري كه براي ايشان در طول شبانه‌روز محقق مي‌شود آيا موجب رشد و نورانيت ايشان مي‌شود بسيار داراي اهميت مي‌باشد. 12 ذكر روايتي از اميرالمؤمنين عليه السلام مبني بر چگونگي تغییرمشيت و تقدير پروردگار در اثر تغيير نيت و ارادۀ افراد.

تاریخ سخنرانی1421/05/11

توضیحاتحقيقت علم حصولي و حضوري، شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية، 1 بر اساس كلام امام صادق عليه السلام: تنها افرادي که خداوند متعال ارادۀ هدايتشان را كرده است در قلبشان نور قرار مي‌دهد 2 بيان اقسام علم و توضيحي راجع به علم حصولي 3 تحقيق و تفحص در تطابق و عدم تطابق علم حصولي با واقع در همۀ مراتب آن امري ضروري مي‌باشد 4 اميرالمؤمنين عليه السلام در نهج البلاغه يكي از علائم قوّت عقل افراد را عدم تصديق خبر به محض شنیدن آن مي‌دانند 5 عمل به خبر واحد در ارتباط با امور اعتقادي و اموري كه داراي اهميت فوق‌العاده مي‌باشند جايز نمي‌باشد 6 اختلاف مراتب علم حصولي از حيث شدّت و ضعف در خطاپذير بودن 7 توضيحي راجع به حقيقت علم حضوري و عدم خطاپذيري آن 8 كيفيت انطباق علم حصولي با علم حضوري 9 حقيقت نور در كلام امام صادق عليه السلام عبارت است ازهر پديده و حقيقتي كه آن پديده موجب راهنمايي و هدايت انسان به سمت واقع شده و اين امر تنها با علم حضوري محقق مي‌شود 10 اساس و پاية افكار انسان‌ها بر طبق علوم حصولي و تخيّلات و توهّمات مي‌باشد 11 افرادي كه از علم حضوري و نور الهي بهره‌مند مي‌باشند فريب اهل دنيا و امور اعتباري و غير واقعي آن را نخورده به واقع و حقايق اشياء دسترسي پيدا مي‌كنند 12 كلام سخيفانۀ عبداللَه رياضي در ارتباط با قيام و حركت سيدالشهداء عليه السلام بر عليه طاغوت 13 ذكر دو طريق كه به واسطة آن انسان علم به صحت و مطابقت معلومات خويش با واقع پيدا مي‌كند 14 در علم حضوري حقيقت و واقعيت خود اشياء و پديده‌ها در نفس تحقق پيدا مي‌كند نه مشاهده و احاطه و اشراف بر آنها

تاریخ سخنرانی1421/06/23

توضیحاتحقيقت علم حصولي و حضوري، شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية، 1 توضيحي راجع به علم حصولي و دليل خطا پذير بودن آن 2 تنها در صورتي انسان مي‌تواند از همة قواي خود در آن واحد به نحو كامل بهره‌مند شود كه اشراف بر قواي ظاهر و باطن پيدا كند 3 حجّيت خبر واحد اختصاص به باب احكام شرعي داشته و در مسائل و مباني اعتقادي فاقد ارزش و اعتبار مي‌باشد 4 خطاپذيري علوم حصولي شامل ادراك صور و معاني به واسطۀ قوا و مدركات باطني هم مي‌شود 5 اعتماد بر منامات و مكاشفات يكي از بزرگ‌ترين مهالكي است كه سالكان راه خدا امكان ابتلاء به آن را دارند 6 توضيحي راجع به عقل متصل و منفصل در انسان‌ها 7 توضيحي راجع به حقيقت علم حضوري و عدم خطاپذيري آن 8 تنها در صورتي مدركات و معلومات انسان به نحو كامل با واقعيت تطبيق مي‌كند كه هيچ گونه بينونیتي ميان مدركات انسان و واقعيت خارجي وجود نداشته باشد تا انسان عين واقعيت خارجي بشود 9 بيان توضيحي در ارتباط با اين شعر: من كيم ليلي و ليلي كيست من ما يكي روحيم اندر دو بدن 10 فردي كه داراي علم حضوري مي‌باشد با نگاه كردن به وجود خود إخبار از تمام حالات و سكنات افراد مي‌دهد 11 تشريح وقايع و جزئيات جنگ موته همزمان با تحقق آن‌ها توسط پيامبر اكرم صلي اللَه عليه و آله در مدينه 12 ملاقات حضرت موسي عليه السلام با حضرت خضرعلیه السلام و عدم قدرت حضرت موسي عليه السلام بر تحمّل كارهاي حضرت خضرعلیه السلام 13 كيفيّت نزول مشيّت و تقدير پروردگار توسط ملائکه نسبت به امور مختلف 14 تفاوت قائل شدن ميان مظهريت ملائكه و حضرت خضرعلیه السلام در اجراي تقدير و مشيّت الهي در سلسله علل و اسباب منجرّ به اعتراض حضرت موسي عليه السلام مي‌شود

تاریخ سخنرانی1421/07/22

توضیحاتحقيقت علم، شرح فقره: فقال يا ابا عبداللَه! ليس العلم بالتعلم انما هو نورٌ... فاطلب اولاّ في نفسك حقيقة العبودية، 1 رسيدن به مراتب كمالي و مقامات عرفاني در گرو قطع تعلّقات انسان نسبت به كثرات و ميل به عالم ربوبي بوده و اين امر نيازمند زمان و طيّ مراتب و مراحل مي‌باشد 2 همان‌گونه كه افراد براي فراگيري علوم ظاهري ناچار به طي مدارج و مراتب علمي مي‌باشند، براي فراگيري علوم باطني و رسيدن به مراتب كمالي هم نيازمند طي مراتب و مراحل مي‌باشند 3 تفاوت کیفیت تكاليف الهي بر اساس اختلاف مراتب انسان‌ها 4 توضيحي راجع به كيفيت ادراك و احساس لذت‌هاي ظاهري و مثالي به واسطۀ نفس 5 بيان توضيحي راجع به اين حديث شریف از پيامبر اكرم صلی اللَه علیه وآله وسلم، لي مع اللَه حالات لا يسعها ملك مقرَّب و لا نبيٌّ مرسل 6 همة اكتشافات و جرقه‌هايي كه در ذهن افراد نسبت به امور مختلف تحقق پيدا مي‌كند در اثر نزول مراتب علم توسط حضرت جبرائيل مي‌باشد 7 كيفيت نزول اسم عليم پروردگار توسط حضرت جبرائيل و احاطه و اشراف او بر تمام عوالم وجود و موجودات 8 برتري و إشراف وجود پيامبر اكرم صلي اللَه عليه و آله نسبت به حضرت جبرائيل در دو جنبه مي‌باشد 9 سعۀ وجودي حضرت جبرائيل قابليت عبور از مراتب اسماء و صفات و ادراك مقام ذات پروردگار را دارا نمي‌باشد 10 مرحوم حداد رضوان اللَه عليه در كلمات و سخنان خود از مقام توحيد و ذات پروردگار متعال تنزّل نمي‌كرد 11 ذكر حكايتي از مرحوم قوچاني مبني بر توجه شاگردان مرحوم قاضي به ظاهر ايشان و غفلت از سيرت و باطن ايشان 12 جهل و ناداني خليفه ثاني نسبت به مقام و جايگاه پيامبر اكرم صلی اللَه علیه وآله وسلم و تقاضاي دستگيري و هدايت از ديگر افراد 13 بيان دو نكته مهم و اساسي در كلام مرحوم حداد رضوان اللَه عليه در ارتباط با علوّ مقام و درجه ايشان نسبت به حضرت جبرائيل 14 به هر ميزان كه افراد به مراتب كمالي دست پيدا كرده‌اند، تكاليف و وظايف ايشان بيشتر و دقيق‌تر مي‌شود