آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی

برخی از اساتید آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی

• آیت‌الحق حضرت حاج سید هاشم حدّاد رضوان اللَه علیه

• علامه آیت‌اللَه حاج سید محمدحسین حسینی طهرانی قدّس اللَه سرّه

• علامه آیت‌اللَه سید محمد حسین طباطبائی رضوان اللَه علیه

• آیت‌اللَه شیخ مرتضی حائری یزدی رحمة اللَه علیه

• آیت‌اللَه سید موسی شبیری زنجانی مدّ ظله العالی

شاخصۀ اصلی حضرت آیت‌اللَه سید محمدمحسن طهرانی قدّس اللَه سرّه

شاخصه اصلی ایشان  وصول به مقام قرب و تجرّد و اشراب از سرچشمۀ ماء مَعین و انوار جمالیّه و جلالیّۀ ذات اقدس ربوبی بود. ایشان با حقیقت وجود خود به باطن و سِرّ حقایق عالم تکوین رسیده و بر آنها اشراف کامل داشت، در نتیجه مطالب‏ ايشان‏ ناشى از تراوشات باطن، بصيرت ضمير و وصول به حقائق عوالم ملكوتى بود.

حسن سلوک و جاذبۀ عجیب اخلاقی و اجتماعی ایشان همراه با احاطه و اشراف بر زوایای نفوس افراد و وصول به کُنه موقعیّت اشخاص و سعه و ظرفيت انها از جمله دیگر ویژگی های ایشان بود.

جامع علوم نقلی و عقلی

حضرت حاج سید هاشم حدّاد به ایشان فرموده بودند:

«سید محمدمحسن! روی درس خویش اِتقان داشته باش!»

روی این جهت، ایشان مجدّانه به تحصیل علوم و معارف الهی پرداختند، تا جایی که به بالاترین مدارج علمی حوزوی نائل گشتند. ایشان از معدود افرادی بودند که از نقطه نظر احاطه بر عرفان و فلسفه و  فقه و اصول و پى بردن به کنه معنى و مراد کلمات ائمه معصومین جامعیت کم‌نظیری داشتند،  همچنین نسبت به علوم روز و علم پزشکی جدید و علم هیئت نیز اشراف داشتند.

مأموریّتِ نشر مبانی توحیدی حضرت آیت‌اللَه سید محمدمحسن طهرانی

خصوصیت ویژۀ ایشان در تلقی حقایق عرفانی و جامعیت علمیِ کم‌نظیرشان سبب شد که مرحوم علامۀ طهرانی به ایشان فرمودند:

« ما سفره‏‌اى را پهن كرده‏ايم كه تمام دنيا را از همه ملل و اقوام بر سر اين سفره جمع كنيم و مسئولیت تبیین و نشر و ترویج این مطالب و مبانی بر عهده تو خواهد بود و تو باید اين مبانى را تبیین و تبليغ كنى و به گوش همه برسانى، تا به‌دست فراموشى سپرده نشود.»

پیرو آن وصیت مهم، ایشان با قلم شیوا و بیان رصینِ خود به نشر و تبیین مبانی مکتب عرفان پرداختند و بسیاری از آثار گران‌سنگ مرحوم علامۀ طهرانی را با مقدمه و تعلیقاتی منتشر نمودند. بدین جهت ایشان را می‌توان مهم‌ترین مقرِّر و تبیین‌گر مکتب توحیدی مرحوم علامۀ طهرانی و مدرسۀ عرفان در سنوات اخیر دانست.

مسلک عرفانی

در روش تربیتی آیت اللَه طهرانی سمت‌گیری و اتّجاه فقط بر مسألۀ توحید مستقرّ بود و تنها راه وصول به کمال انسانی و تحقّق هدف و غایت از خلقت انسان را همان معرفت پروردگار به حقّ المعرفه میدانستند و  راه وصول به آن را منحصراً به واسطۀ تربیت و تزکیۀ سلوکی تحت نظر و اشراف استاد کامل و ولیّ کامل الهی می دانستند.

حریّت و پاسداری از حریم اهل‌بیت

در بیان احکام شرع و تبیین مُرّ حق* هیچ گونه مصلحت‌اندیشی در ضمیر ایشان نمی گنجید و چنان استحکام و اِتقانی داشت که اگر کوه‏‌ها از جاى می‌لرزید او در کلامش نمی‌لرزید؛ گویی اگر تمام عالم در برابر مطالب و مبانىِ حقّ او بایستد، او یک‌‏تنه خواهد ایستاد.

ایشان حقیقت دین را ولایت حضرات معصومین علیهم السّلام می‌دانست و در حمیّت و عِرقِ احیای مکتب اهل‌بیت علیهم السلام و حفظ حدودِ آن بی‌نظیر بود و  خود را در برابر ساحت مقدسۀ حضرات معصومین، ناچیز و بی‌ارزش قلمداد می‌نمود.

حریم امامت را خطّ قرمز تشیّع می‌دید و اطلاق لفظ امام و تعابیری مانند «حسینِ زمان» «علیِ زمان» را بر غیر امام معصوم به‌طور مطلق جایز نمی‌دانست.

همچنین بارها می‌فرمود:

زيارت مخصوصه سیدالشهداء در روز اربعين، شعار مخصوص شيعه است و براى هيچ فردى از ساير معصومين عليهم‏‌السّلام، حتّى براى رسول اكرم صلّى الله عليه و آله و سلّم اين مسئله وجود ندارد. زيارت حضرت سيدالشّهدا عليه‌‏السّلام در روز اربعين و اقامه مجلس عزا براى آن حضرت، فقط و فقط اختصاص به ايشان دارد!(اربعین در فرهنگ شیعه، ص 75)

*به‌اصطلاح یعنی مطلب حقّی که پذیرش آن تلخ و سنگین باشد

گزیده‌ای از بیانات آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی

مرجعیت و فتوا

می‌فرمودند:

«مرجع تقلید باید به ملکۀ طهارت نفس رسیده باشد و چشمان ملکوتى او تمام امور پشت پرده حوادث آینده را آشکارا مشاهده کند.»

«مرجعیّت شیعه نباید فقط در مجالس عزاداری اهل‌بیت با مردم همراه باشد، بلکه باید در فتنه‌ها و ناهنجاری‌ها و ناروایی‌ها و گرفتاری‌های مردم نیز با آنها هم‌نوا و هم‌صدا شود، و تنها به تماشا و نظاره ننشیند و از هیچ تهدید و ارعابی هراس به خود راه ندهد.» (اسرار ملکوت، ج 3، ص 42)

نسل جوان

می فرمودند:

«جوانان به فطرت الهی صفات ربوبی از سایرین نزدیک‌ترند.

جوان‏ امروز بیش از آنکه به سخنان ما گوش فرا دهد، به عملکرد و رفتار ما می‌‏اندیشد و آن را با موازین فطرى و عقلانى خویش به محک و سنجش می‌‏گذارد. تألیف کتاب‏هاى فقهى و اخلاقى در برابر یک دروغ و خلاف، پشیزى به‏‌حساب نمی‌‏آید؛ و برگزارى مجالس وعظ و خطابه در برابر رویکرد خلافِ اخلاق، سودى نخواهد بخشید.

امروزه دیگر سخن از طهارات و نجاسات با نسل جوان ثمرى ندارد، و رساله‏‌هاى عملیه در فضاى فرهنگ و باورهاى نسل جدید چندان مشکلى را حل نخواهند کرد!» (فقاهت در تشیع، ص 35)

مهدویت

می فرمود: 

«صحبت از زمان ظهور حضرت و تعیین وقت ظهور و پرداختن به ذکر خواب‌ها و مکاشفات و امور غیر عادیّه در این جهت ، تماماً خلاف مکتب اهل‌بیت علیهم السلام و طریق مستقیم و مسیر قویمِ اولیای الهی و عرفای باللَه است. در مکتب تشیّع، ظهور ولایت بر نفْسِ انسان دارای ارزش و اعتبار است، نه صرفِ ظهورِ ظاهری و صوریِ امام علیه السلام.» (اسرار ملکوت، ج 2، ص 214)

خانواده

می‌فرمودند:

«ارتباط بين زن و شوهر باید بر اساس رفاقت باشد. زن در صورتى حركت و رشد دارد كه براى مرد رفيق باشد و مرد در صورتى از زندگى بهره بيشترى دارد كه با زن رفيق باشد. هر چه صميمت در زندگى بيشتر باشد نزول ملائكه در آن زندگى بيشتر است رفيق بودن يعنى در ذهن مرد يا در ذهن زن دوئيت و برای خود خواستن خطور نكند.» (سلوک خانواده، جلسه 4)

شیعۀ واقعی

بارها می‌فرمودند:

«شیعۀ امیرالمؤمنین علیه السلام کسی است که به‌دنبال او حرکت کند، هرچند به‌ظاهر نصرانی باشد؛ و مخالف امیرالمؤمنین علیه السلام کسی است که برخلاف مسیر ولایت او ـ که مسیر حق است ـ حرکت کند، هرچند به‌ظاهر شیعه باشد. (شرح حدیث عنوان بصری، جلسه 143)

آن پرستار مسیحى که براى خاطر خدا خدمت به بیماران را به‌نحو احسن و با روى خوش انجام می‌‏دهد، حقّاً و واقعاً شیعۀ امیرالمؤمنین علیه ‏السّلام است، و آن پرستار شیعه که با مریضان به‌خشونت برخورد می‌‏نماید و قلب آنها را می‌شکند، از مذهب امیرالمؤمنین علیه‏السّلام به‌دور است!» (مهر فروزان، ص 176)

بسیار تأکید داشتند که:

«اساس معرفت تکامل بشری نزول ادیان الهی تربیت و سیروسلوک الی اللَه بر پایۀ فهم و عقل و فطرت است.

سلوک بدون فهم همچون حرکت چهارپایان بر محور واحد است! و ابداً هیچ‌گونه تأثیر تحوّلی در سیر صعودی نفس به‌سمت عالم قدس به‌وجود نخواهد آورد.» (فروغ جاوید، ص 7)

قدم اول در راه سیر و سلوک

می فرمودند:

«قدم اول و اساسی برای ما قدم صدق است؛ یعنی بین خود و خدا درباره آنچه معتقد هستیم صادقانه برخورد کنیم و وقتی که حق را احساس می کنیم بر آن پرده و پوشش نیندازیم. اگر انسان صادق باشد هرجا باشد خدا دستش را می گیرد. فرعون بدترین فرد بود اما آسیه در خانه فرعون به مطلوب و مقصود رسید. هر جا می روی برو، ولی صادقانه برو؛ دلت را صاف کن و به خدا کلک نزن؛ در این صورت در دهان شیر هم اگر بروی خدانگهت می دارد!» (شرح دعای ابوحمزه ثمالی، سنه 1435، ج 8)

مهم‌ترین ره‌توشه حرکت بسوی خدا

مهم‏ترين مطلب براى حركت انسان و عبور از تعلقات و توهمات به سمت تجرد و توحيد ذهن صاف و ذهن خالى است، نفس بايد صاف باشد، نفسى كه در توهمات به سر می‌برد حركت نمی‌‏تواند بكند، قدم نمی‌تواند بردارد. (شرح حدیث عنوان بصری، جلسه 226)

ارتحال حضرت آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس اللَه سرّه

سرانجام پس از تحمل سال‌ها بیماری، خامۀ عنبرآمیز او از فیضان مِشک و عبیر بازایستاد، و بنان جواهراثرش از نشر لئالی و دُرَرِ تابناک معارف حقّۀ الهیّه فرو ماند.

قلبی که یک عمر برای اعتلای کلمۀ توحید و تبیین مقام ولایت کلیّۀ الهیّه و دفاع از حریم تشیع و مبانى اصیل فرهنگ اسلامى می‌تپید، مقارن با اذان ظهر روز پنج‌شنبه 26 شعبان‌المعظّم 1440 هجری قمری در عتبۀ مقدّسه حضرت ثامن‌الأئمّه علىّ‌بن‌موسى الرّضا علیه آلافُ التّحیةِ و الثّناء از حرکت بازایستاد.

نفس قدسی‌اش به نداى «إرجِعی...» لبّیک گفته، سرمست از بادۀ «وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً» شاهد وصل را در آغوش کشید و به ریاض قدس «فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیک مُقْتَدِر»ٍ پرواز نمود.

رحمة اللَه علیه رحمةً واسعةً.

توصیۀ این مجموعه آن است که رهروان وادی ایمن و پویندگان مسیر تجرّد و توحید از مطالعه و مداقّه در آثار کتبی و صوتی ایشان دریغ نورزند و به معانی و مفاهیم آثار به جای مانده از این شخصیّت لاهوتی، به دیدۀ تسامح و تساهل ننگرند و بدانند که این حقائق نه مانند سایر نوشتجات و مسموعات برخاسته از امور جاریه و متعارف است، بلکه نشأت گرفته از شهود و بصیرت قلب و نورانیّت ضمیر و اتّصال به عوالم ربوبی می‌باشند و با سایر تألیفات و تصنیفات اختلاف جوهری و ماهوی دارند.

بنابراین اگر گفته شود که مرحوم حضرت آیت‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی ـ قدّس سرّه ـ یکی از اولیای برجسته قرن اخیر بود که قولاً و عملاً و اعتقاداً و سرّاً در ممشای ائمّه طاهرین صلوات اللَه علیهم أجمعین قدم می‌زد و نمونه‌ای بود که سیره و اخلاق و معارف آن بزرگواران را به عصر خود معرّفی می‌نمود، سخن به گزاف نرفته است.

و السّلامُ علیهِ یَومَ وُلِد و یومَ مات و یومَ یُبعثُ حیًّا

• جهت آشنایی کاملتر با شخصیت حضرت آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس اللَه سرّه می توانید بر روی لینک مقالۀ مهر درخشان کلیک نمایید.
• جهت مشاهده مجموعه تصاویر حضرت آیت‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس اللَه سرّه اینجا کلیک نمایید.
  

مجموعه آثار آیت‌اللَه سید محمدمحسن طهرانی قدّس اللَه سرّه

کتاب‌های آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس اللَه سرّه

1- مجموعه کتاب اسرار ملکوت 3 جلد (در دو نسخه فارسی و عربی)

2- مجموعه کتاب شرح حدیث عنوان بصری 5 جلد

3- مجموعه کتاب سیری در تاریخ پیامبر اکرم صلّی اللَه و علیه وآله و سلّم 2 جلد

4- مجموعه کتاب آموزه های معرفت (شرح دعای ابوحمزۀ ثمالی) 3 جلد

5- کتاب حیات جاوید شرحی مختصر بر وصیّت‌نامه أمیرالمؤمنین به امام حسن مجتبی علیهما السّلام در حاضرَین

6- کتاب اربعین در فرهنگ شیعه(در دو نسخه فارسی و عربی)

7- کتاب حریم قدس (مقاله‌ای در سیر و سلوک إلی اللَه) (در دو نسخه فارسی و عربی)

8- کتاب افق وحی:نقد نظريه دکتر عبدالكريم سروش درباره وحى

9- کتاب مهرفروزان: نمائی اجمالی از شخصیت علمی و اخلاقی حضرت علامه آیة اللَه حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی قدس اللَه سره

10- کتاب سیره صالحان، در حجیت افعال و گفتار اولیاء الهی

11- کتاب نفحات انس انسان کامل در فرهنگ شیعه: در رابطه با شخصیّت عارف کامل حضرت حاج سیّد هاشم حدّاد ـ قدّس اللَه نفسه الزّکیه

12- کتاب اجماع از منظر نقد و نظر (رسالۀ اصولیّه در عدم حجّیت اجماع مطلقاً)

13- کتاب نوروز درجاهلیت و اسلام تحقیقی پیرامون نوروز و آداب آن در قبل و بعد از اسلام.

14- کتاب رسالۀ عمرۀمفرده (بحثی فقهی در عدم رجحان تکرار عمره مفرده)

15- کتاب فقاهت در تشیع (نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء)

16- کتاب رساله طهارت انسان (بررسی فنّی و فقهی طهارت ذاتی مطلق انسان) (در دو نسخه فارسی و عربی)

17- کتاب آموزه های ولایت 1 جلد

18- کتاب گلشن اسرار ( شرح کتاب اسفار اربعه صدرالمتالهین) 1 جلد

19- کتاب جلوه‌های معرفت

20- کتاب قواعد فقهیه ( قاعده لا ضرر و لا ضرار) 1 جلد

کتاب‌هایی که به مقدمه و تصحیح آن مبادرت ورزیدند

              1- مقدمه بر «تفسیر آیه نور»، ﴿اللَه نور السموات و الأرض﴾»از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

             2- مقدمه بر «آیین رستگاری» (مصاحبات علامه طهرانی درباره سیر و سلوک الی اللَه) از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            3- مقدمه بر «سالک آگاه: بیاناتی پیرامون پیرامون علم و علماء» از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            4- مقدمه بر «شرح فقراتی از دعای افتتاح» از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            5- مقدمه بر «شرح فقراتی از دعای ابوحمزۀ ثمالی» از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی. 

            6- مقدمه بر «مبانی تشیّع: ابحاث اعتقادی» از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            7- مقدمه بر «مناقب اهل‌بیت علیهم السلام» از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            8- مقدمه بر «مبانی اخلاق در آیات و روایات» از علامه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

کتاب‌هایی که ایشان به مقدمه و تعلیقه آن مبادرت ورزیدند

              1- مقدّمه و تعلیقات بر «رسالة فی وجوب صلاة الجمعة عیناً و تعیینًا» از علاّمه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی، که توضیح آن در بخش آراء و انظار فقهی و اصولی گذشت.

             2- مقدّمه و تعلیقات بر «أنوار الملکوت» (2جلد): نور ملکوت روزه، نماز، مسجد، قرآن و دعا از علاّمه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            3- مقدّمه و تعلیقات بر «مطلع انوار» (دوره 14 جلدی مُهذّب و محقّق مکتوبات خطی، مُراسلات و مواعظ) از حضرت علاّمه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            4- مقدّمه و تعلیقات بر «سرّ الفتوح ناظر بر پرواز روح» (نقد کتاب پرواز روح از سید حسن ابطحی) از علاّمه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

            5- مقدّمه و اضافات بر «مهر تابناک» مجموعه نوشتارهایی از علاّمه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی در خصوص آیت‌اللَه سید علی قاضی.

            6- مقدّمه و ترجمه و تعلیقات و اضافات بر «اجتهاد و تقلید» از علاّمه سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی.

مجموعه سخنرانی آیت‌اللَه سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدس اللَه سره

 1- مجموعه سخنرانی شرح حدیث عنوان بصری

2- مجموعه سخنرانی شرح دعای ابوحمزه ثمالی

3- مجموعه سخنرانی طرح مبانی اسلام شامل:

- اعیاد (عیدغدیر، عید فطر، عید قربان، نیمه شعبان و...)

- وفیات (احیای لیالی قدر)

- نفحات انس ( مباحثی در رابطه با شخصیت عارف کامل حضرت حاج سید هاشم حداد رضوان اللَه علیه)

- سلسله مباحث ولایت تکوینی و تشریعی

- سلسه مباحث سیری در تاریخ پیامبر اکرم صلّی اللَه وعلیه و آله و سلّم

- احکام حج (اسرار و مناسک حج)

- افشای نفاق و اعلام مباهله نسبت به مدعیان دروغین

- جایگاه اهل علم (در اهمیت تحصیل و فراگیری علوم معارف الهی و اهل بیت علیهم السلام و ...)

- متفرقه (عربی زدایی، معیار شناخت عارف کامل، حقیقت دین الهی و تفاوت آن با قوانین بشری ( مصاحبهای با شخص مسیحی)، شرح فقره ای از زیارت جامعه کبیره، بررسی مسئله حرمت شطرنج، بررسی مسئله آزادی و دموکراسی غربی، ضرورت رعایت امانت در نقل قضایای تاریخی، بررسی مسئله تعدد زوجات و...)

4- سلسه مباحث مبانی سیروسلوک الی اللَه تحت عنوان سلوک خانواده

مجموعه دورس آیت‌اللَه طهرانی قدس اللَه سره

- سلسله جلسات درس خارج فقه، اصول فقه، فلسفه