چگونه امام حسین، بیعت با خدا را از اصحاب برداشت؟
اگر به نص آيه شريفه «إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ …»، بيعت با امام عليهالسلام بيعت با خداوند باشد، آنچه كه در تاريخ نقل است و حتى فرد دقيقى مثل مرحوم علامه طهرانى در كتاب شريف «لمعات الحسين» آوردهاند كه حضرت [امام حسین علیهالسلام] در شب عاشورا فرمودند: «الا وانى قد اذنت لكم فانطلقوا جمیعا فی حل لیس علیکم منی ذمام» (آگاه باشید که من در رفتن به شما اذن و اجازه دادم؛ پس همگى برويد كه عقد بيعت را از شما بگسستم و نسبت به خود، بر شما عهده و ذمامى ندارم). آيا به نظر حضرتعالى اين نقل صحيح است؟ آيا تعارضى بين آيه و اين نقل ديده نمىشود؟ [تعارض] از جهت اينكه چطور ممکن است كه امام، بيعت با خدا را بردارد؟
هو العلیم
بلی، این نقل صحیح است و باید توجّه داشت که بیعت مراتبی دارد. امام علیهالسلام به واسطه ولایت مطلقه از ناحیه پروردگار مامور است که همه افراد را در هر رتبه، به همان مرتبه کمالی مترتّب بر آن رتبه تکویناً برساند و این مسئولیت هیچگاه از امام علیهالسلام منسلخ نخواهد شد؛ چه بخواهد چه نخواهد. بنابراین بیعتی که با امام علیهالسلام میشود بر اساس همان مرتبه از تسلیم و رضای خود شخص منعقد میگردد و لذا افرادی که در شب عاشوراء بیعت امام را شکستند، خود را از تحت تربیت و تزکیه باطنی امام علیهالسلام بیرون آوردند و حکم گلّه بدون چوپان را پیدا میکنند و اینکه امام میفرماید: «من بیعت خود را برداشتم» یعنی کسی را ملزم به متابعت راه خودم نمیکنم؛ حال اختیار با خود شما است.