قواعد فقهیه
قاعده «لا ضرر و لا ضرار» (2) - بررسی سندی و محتوایی روایات (تعداد جلدها :13)
توضیحاتموضوعات این درس:
* روایات قاعدۀ لاضرر
* دستۀ اول روایات قاعدۀ لاضرر: قضیۀ سَمرة بن جندب
* ادعای تواتر فخرالمحققین در اثبات قاعدۀ لاضرر به واسطۀ انضمام روایات امامیه و عامه
* کیفیت نظارت روایات امامیه بر روایات عامه
* قبول روایات ثقات عامه
* تصحیح روایات عامه بهواسطۀ روایت صحیح شیعه
* اعتبار وثاقت راوی
توضیحاتموضوعات این درس:
* روایت اول از کافی به نقل از عبدالله بن بکیر و بررسی سند روایی آن
* روایت دوم از کافی به نقل از عبدالله بن مسکان
* عدم تأثیر تفاوت نقل عبدالله بن مسکان و عبدالله بن بکیر در اثبات اصل قاعدۀ لاضرر
* بررسی دلایل مفصلتر بودن روایت ابن مسکان نسبت به روایت ابن بکیر
* روایت سوم از من لا یحضره الفقیه به نقل از أبیعبیدة الحذاء
* عدم وجود قید «فی الإسلام» در ذیل احادیث لاضرر در مجامع حدیثی معتبر خاصه و عامه
* روایت چهارم از من لا یحضره الفقیه به نقل از عبدالله بن بکیر
* مقایسه روایت عبدالله بن بکیر در کافی و فقیه
* ثبوت عبارت «لاضرر و لاضرار» با طریق صحیح
توضیحاتموضوعات این درس:
* بررسی روایات عبدالله بن بکیر در طریق شیخ صدوق
* بررسی روایات عبدالله بن بکیر در طریق کافی
* بررسی روایات عبدالله بن بکیر در طریق تهذیب و مقایسه آن با نقل کافی
* تصحیف عبارت کافی در نسخۀ تهذیب
* وحدت روایت کافی و تهذیب
* بررسی روایت عبدالله بن مسکان
* تأیید اخبار مرسل بهواسطۀ وجود خبر صحیح
* بررسی روایت شیخ صدوق در لاضرر
* اثبات عبارت «مُضارّ» بهوسیلۀ ضمیمۀ روایات به یکدیگر
* نتیجه بحث در اثبات قضیۀ سمرة بن جندب
توضیحاتموضوعات این درس:
* روایات عامه در قضیۀ سمرة بن جندب
* سایر روایات شامل عبارت «لاضرر و لاضرار»
* روایت لاضرر در حق شفعه
* روایت لاضرر در نهی از منع فضل ماء
* روایت لاضرر در أقضیة النبی صلّی الله علیه و آله و سلم از طریق عامه و شیعه
* بررسی نظر شیخالشریعه اصفهانی دربارۀ عبارت «لاضرر» در أقضیة النبی
* نقد کلام شیخالشریعه
توضیحاتموضوعات این درس:
* بررسی قائل عبارت «لاضرر و لاضرار» در روایت حق شفعه و روایت منع فضل ماء
* نظر شیخالشریعه مبنی بر افزودن «لاضرر» در ذیل روایت شفعه و منع فضل ماء، از جانب راوی
* نقد کلام شیخالشریعه اصفهانی
* هدف اصلی شیخالشریعه از مخالفت با تذییل روایت حق شفعه منع فضل ماء به «لاضرر»
* بررسی وثاقت محمد بن عبدالله بن هلال در سند روایت شفعه و منع فضل ماء
* دلالت إکثار روایات اجلّاء از فردی برای توثیق آن فرد
* بررسی وثاقت عقبه بن خالد در سند روایت شفعه و منع فضل ماء
توضیحاتموضوعات این درس:
* نحوۀ ملاحظۀ حکمت در انشاء حکم
* عدم امکان تعمیم اعتباری علت حکم
* جواب برخی به اشکال مرحوم نائینی، بهوسیلۀ اخذ «لاضرر» بهعنوان حکمت جعل شفعه
* نقد مؤلف بر اخذ «لاضرر» به عنوان حکمت جعل شفعه
* نقد اشکال مرحوم نائینی، با استناد به دلالت «لاضرر» بر رفع حکم ضرری و جعل حکم رافع ضرر
* دلالت «لاضرار» بر رفع حکم إضراری و جعل حکم رافع إضرار
* عدم امکان رفع حکم ضرری و إضراری بدون جعل حکم رافع ضرر و إضرار
* تذییل حدیث شفعه و حدیث منع فضل ماء بهعنوان دو دلیل دیگر بر قاعدۀ لاضرر
* اهمیت لحاظ حالت تخاطب با شارع در استنتاج احکام
توضیحاتموضوعات این درس:
* اشکال اول مبنی بر تنافی روایت منع فضل ماء با تذییل به «لاضرر و لاضرار»
* نقد اشکال اول
* حکم فقهی تخریب منازل مردم برای توسعۀ خیابانها
* اشکال دوم بر روایت منع فضل ماء مبنی بر عدم حقّ غیر بر ماء مُملَّک
* اقوال فقها در مسئلۀ منع فضل ماء
* تمسک برخی فقها به اطلاقات روایت «تساوی مردم در آب و آتش و چراگاه» و روایات طهوریت ماء
* نقد بر این نحوه اطلاق گیری
* استدلال بعضی فقها به سیرۀ متشرعه در عدم منع میاه
* عدم حجت سیرۀ متشرعه بدون حکایت سیرۀ عقلائیه
* تحلیل سیرۀ عقلا در استفادۀ سایر مردم از میاه و اموال مملَّک
* رابطۀ سیرۀ عقلائیه و حکم شرعی
* نظارت ادلۀ منع فضل ماء و کلاء به سیرۀ عقلائیه
* قول به اخلاقی و تنزیهی بودن «لاضرر» در روایت منع فضل ماء