هو العالم
شرک در مقابل توحید بمعنای شرکت مؤثر و سببی در محاذات اراده و مشیّت پروردگار و در عرض آن، بخلاف توحید که انحصار اراده و مشیّت را در ذات خدا دانستن است و این اراده در نزول اسماء و صفات در عالم اعیان و شهادت تحقق می یابد. در دیدگاه توحید و عرفان هیچ اراده و مشیّتی در مقابل خواست و اختیار حضرت حقّ نمی تواند عرض اندام نماید و تمام خواستها و اراده ها در طول خواست و اراده حضرت حقّ است نه در عرض آن، و لهذا انتساب حوادث و قضایا چه بصورت کلّی و چه بصورت جزئی به اراده و مشیّت پروردگار بر می گردد و این مسئله هیچ منافاتی با اختیار مکلّف در انجام تکلیف ندارد، زیرا او مقهور و مجبور اراده حقّ نیست، بلکه نفس اختیار او فعل حقّ است در او ظهور و تجلّی یافته است. و امّا شرک بمعنای اینست که در سلسله طولیّه علل و معلولات، علّتی و سببی جدای از سیر سلسله علل بدون انتساب به ذات احدیّت در ایجاد و یا اعدام حادثه ای دخالت داشته باشد. بنابر این تصوّر و تخیّل این معنی بمعنای شریک و انباز قرار دادن غیر ذات پروردگار است با حضور حضرت حقّ در ظهور حوادث و قضایا